جاسوسی و تجسس در قانون مجازات ایران مبتنی بر فقه شیعه و اهل سنت

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: ششمین کنفرانس بین المللی مطالعات میان رشته علوم انسانی و اسلامی ایران
  • کد COI اختصاصی: MAEICN06_011
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 587
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

زهرا یوسفی

دانشجوی دکتری، جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساری، ایران

چکیده

نظارت و کنترل در منابع فقهی اسلامی، هم فضیلت و هم ضرورت است و دستورها و توصیه های روشن و صریح کتاب و سنت، تاکید و تاییدی شاخص بر این مهم محسوب می شود. سیره و روش عملی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و امیر مومنان حضرت علی (علیه السلام) نیز نشانگر اهتمام ویژه این بزرگواران به امر نظارت و کنترل است. البته این همه تاکید و اهمیت، به این معنا نیست که نظارت همواره و همه جا صحیح و مشروع باشد، بلکه در بعضی از موارد، کنترل و نظارت، درست و قابل قبول نیست؛ در منابع فقهی نیز از برخی نظارت ها و کنترل ها به شدت منع شده است. براین اساس، نوشتار حاضر با بهره گیری از آموزه های قرآن کریم و کلام و سیره پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه معصومین (علیهم السلام)، در پاسخ به فراخوان «همایش سراسری فقه اطلاعاتی» و با هدف تبیین و شناخت بیش از پیش موضوع «تجسس و جاسوسی در منابع فقهی» تهیه و تدوین شده است. در این مقاله پس از مقدمه، تعریف جاسوسی و تجسس و ویژگی های آن از منظر قرآن و احادیث بیان می شود. پس از آن انگیزه و عوامل تجسس، نتایج و آثار منفی تجسس، موارد جواز تجسس مورد بررسی قرار می گیرد. در ادامه رابطه تجسس و جاسوسی، پیشینه جاسوسی در آیات قرآن، و قبل از بیان نتیجه گیری، جاسوسی در فقه سیاسی اسلام از منظر فقهی مورد کنکاش و بررسی واقع می شود. مقاله حاضر از نوع توسعه ای، تحلیلی و کاربردی؛ و ابزار گردآوری اطلاعات برای انجام تحقیق، روش «کتابخانه ای» است. این تحقیق در واقع ماحصل بررسی منابع، مستندات و یافته های متعددی از مطالب مکتوب و آثار فقهی مرتبط است که مجموعه نظرات به دست آمده از این شیوه ها در بخش های مختلف نوشتار، به صورت تحلیلی مورد بهره برداری قرار گرفته است. هرچند در این مقاله، حداکثر تلاش برای دقت در تدوین دانسته ها و نظرات به کار گرفته شده و سعی بر آن بوده ضمن پرهیز از تکرار مکررات، مطالب تحلیلی و کاربردی عرضه شود؛ اما بدیهی است درک همه جانبه ی موضوع نیازمند توان و امکانی گسترده تر و متناسب با ابعاد وسیع و عمیق مطلب است و سطور پیشرو صرفا گام کوتاهی در مسیر بلند فرهنگ اسلامی و مختصر سخنی است در بحث مفصل «تجسس و جاسوسی» که در پاسخ به فراخوان «همایش سراسری فقه اطلاعاتی» تقدیم می شود. امید است صاحبنظران و ارباب فضل و دانش ما را از نظریات و دیدگاه های موثر و راه گشای خود، بهرهمند سازند.

کلیدواژه ها

جاسوسی، تجسس، قانون مجازات ایران، فقه شیعه، فقه اهل سنت

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.