تحلیل الگوهای مکانی عامل فرسایندگی باران در مقیاسهای زمانی متفاوت در ایران
- سال انتشار: 1394
- محل انتشار: فصلنامه مهندسی و مدیریت آبخیز، دوره: 7، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_JWEM-7-4_009
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 220
نویسندگان
کارشناس ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
فرسایش خاک به عنوان پدیده ای تهدید کننده برای جمعیت جهان، اغلب نتیجه اثرات توام کاربری ناصحیح اراضی و عوامل اقلیمی است. در بین عوامل اقلیمی، باران به عنوان یکی از مهمترین عوامل فرساینده خاک محسوب می شود و بر همین اساس مطالعه دقیق خصوصیات مختلف باران از جمله فرسایندگی آن در ایجاد فرسایش خاک از اهمیت ویژهای برخودار است. حال آن که بررسی دقیق تغییرپذیری مکانی عامل فرسایندگی باران در مقیاس های مختلف زمانی در سطح ملی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات مکانی عامل فرسایندگی باران رابطه جهانی فرسایش خاک در مقیاسهای زمانی ماهانه، فصلی و سالانه در ایران برنامهریزی شده است. بدین منظور پس از محاسبه انرژی جنبشی و حداکثر شدت ۳۰ دقیقهای بیش از ۱۲۰۰۰ رگبار بهوقوع پیوسته در ۷۰ ایستگاه مطالعاتی در دوره آماری ۲۰ساله (۱۳۶۳-۱۳۸۲) در کشور، مقادیر عامل فرسایندگی باران با استفاده از روش معکوس وزنی فاصله در محیط نرمافزار GIS پهنه بندی و الگوهای مکانی آن در مقیاسهای مختلف تحلیل شد. بر اساس نتایج، ایستگاه های موجود در جنوب غرب و شمال کشور در اولویت نخست از نظر خطر عامل فرسایندگی باران سالانه قرار دارند. در فصول مختلف نیز همچون ماه های موجود در آن ها، ایستگاه های غرب و جنوب غربی و ایستگاه های جنوب شرق به ترتیب در الویت های بالا و پایین خطر عامل فرسایندگی قرار گرفتند. همچنین، نتایج نشان داد که ایستگاههای تنگپیچ خوزستان، انزلی و پلشالو در خوزستان بیشترین و بند انحرافی سمنان، طبس و بم کمترین خطر عامل فرسایندگی سالانه در کشور را به خود اختصاص دادهاند. مقدار میانگین عامل فرسایندگی باران سالانه در کشور نیز ۱۴.۱۳ تنمتر سانتیمتر بر هکتار ساعت بهدست آمد.کلیدواژه ها
انرژی جنبشی, تخریب خاک, تغییرات مکانی فرسایش, شاخص Wischmeier و Smith, فرسایش خاکاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.