بررسی و تحلیل هسته های عملکردی و تاثیر آن بر تعادل ساختار فضایی شهر(مورد: کلانشهر تبریز)

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی، دوره: 23، شماره: 70
  • کد COI اختصاصی: JR_GEOP-23-70_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 190
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

زهرا عبدالهی ترکمانی

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی

محمد حسن یزدانی

دانشیار، گرو جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محق اردبیلی، اردبیل، ایران

ابوالفضل قنبری

هیئت علمی دانشگاه تبریز

چکیده

هدف از ­این پژوهش بررسی تعادل یا عدم تعادل ساختار فضایی کلانشهر تبریز بر اساس هسته­های عملکردی می­باشد. روش تحقیق انجام پژوهش توصیفی و از نوع علی- همبستگی  می­باشد. ابزارگردآوری اطلاعات  و داده­ها به صورت کتابخانه­ای بوده است. داده­ها شامل  فعالیت­های شهری می­باشند که از سرشماری کارگاه­های کشور استخراج شده است. تعداد   شاخص­های  فعالیت­ها ۲۵ مورد بود که در ۵ شاخص اصلی صنعتی- تولیدی، تجاری، اداری- مالی، خدماتی و  تفریحی - گردشگری گنجانده شده است و­این پنج مولفه به عنوان هسته­های عملکردی کلانشهر در نظر گرفته شده­اند. برای تحلیل توزیع هسته­های عملکردی فعالیت­ها و جمعیت در سطح کلانشهر تبریز از روش تخمین تراکم کرنل، برای تحلیل الگوهای فضایی از مرکز میانگین و بیضی انحراف معیار، برای مدلسازی همبستگی­های فضایی از رگرسیون وزنی جغرافیای و رگرسیون حداقل مربعات استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که الگوهای فضایی هسته­های عملکردی به صورت تک هسته ای می باشد و ساختار فضایی شهر تبریز به صورت تک قطبی و تمایل به مرکز شهر می باشد. شهر تبریز در سیر تحول خود هنوز با شکل گیری کلانشهر چند هسته ای فاصله زیادی دارد و هسته های فرعی هنوز نتوانسته­اند در جذب فعالیت­ها و جمعیت موفق عمل کنند. نتایج همبستگی فضایی نیز نشان می­دهد که ارتباط مثبتی بین هسته­های عملکردی و توزیع جمعیت وجود دارد و تقویت هسته های عملکردی باعث تمرکز جمعیت به ویژه در مرکز شهر خواهد شد.  

کلیدواژه ها

هسته های عملکردی, ساختار فضایی, کلانشهر, تبریز

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.