مطالعهی الگوهای هواشناسی، شناسایی چشمههای تولید گردوغبار و مسیر حرکت ذرات معلق برای طوفان جولای ۲۰۰۹
- سال انتشار: 1391
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های جغرافیای طبیعی، دوره: 44، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JPHGR-44-3_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 302
نویسندگان
استادیار سازمان هواشناسی کشور، تهران
دانشیار دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
چکیده
در هفتهی اول جولای سال ۲۰۰۹، طوفان بسیار گستردهای روی بخشهایی از کشورهای عراق و سوریه شکل گرفت که گردوخاک ناشی از آن، بخش گستردهای از کشور، ازجمله تهران را بهشدت تحت تاثیر قرار داد. در این مطالعه بر اساس اطلاعات هواشناسی شامل نقشه های هواشناسی سطوح استاندارد ترازهای ۱۰۰۰، ۸۵۰، ۷۰۰، و ۵۰۰ هکتوپاسکالی، گزارشهای همدیدی دیدبانی شده، تصاویر ماهواره ای ویژهی گردوغبار و برخی از محصولات مدل های منطقهای پیشبینی عددی وضع هوا، شرایط هواشناختی موثر در ایجاد طوفانهای گردوخاک، منابع انتشار و مسیر حرکت ذرات معلق ناشی از طوفان هفتهی اول جولای ۲۰۰۹ بررسی شده است. نتایج حاصله نشان می دهند که چشمه های اصلی تولید گردوغبار در نواحی شرقی سوریه و شمالغربی عراق بوده که با حرکت طوفان به سمت شرق، غلظت ذرات معلق افزایش یافته و ایران را تحت تاثیر قرار داده است. الگوهای جوی موثر بر ایجاد طوفان و انتقال ذرات معلق روی کشور عبارتند از: گسترش زبانهی سامانهی کمفشار گرمایی از مرکز ایران تا شمال عراق و همچنین بخش هایی از جنوب ترکیه و توسعهی سامانهی پرفشار از روی دریای سیاه تا روی خزر، شمال غرب ایران و جنوبشرق ترکیه. این الگوی میدان فشار سطح زمین، باعث ایجاد شیو فشاری زیاد بین سامانههای کمفشار و پرفشار مذکور شده است و درنتیجه، سرعت باد در روی چشمههای تولید گردوخاک افزایش یافته و شرایط مناسبی برای تولید گردوخاک فراهم میشود. همراهی این شرایط با عبور امواج ناشی از ناوهی مدیترانه در تراز میانی جو، افزونبر اینکه نقش مهمی در شکلگیری طوفان دارد، حرکات صعودی لازم برای بلندشدن ذرات معلق و همچنین انتقال این ذرات به نیمهی غربی و بخشهای مرکزی ایران را فراهم میکند.کلیدواژه ها
شیو فشاری, طوفان گردوغبار, مسیر حرکت ذرات, منشا تولید, ناوهی مدیترانهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.