اثر کودهای آلی و شیمیایی بر رشد، عملکرد و اسانس گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.)
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه مدیریت خاک و تولید پایدار، دوره: 11، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_EJSMS-11-2_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 516
نویسندگان
گروه آموزشی زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
استادیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
چکیده
سابقه و هدف:کودهای آلی منبع ارزشمندی برای تغذیه گیاهان در اکوسیستمهای کشاورزی به شمار میروند، زیرا علاوه بر داشتن عناصر غذایی می توانند به افزایش سطح ماده آلی خاک ها نیز کمک نمایند که در اراضی مناطق خشک و نیمه خشک میتواند نقص کمبود مواد آلی خاک را بخوبی جبران نماید. از طرفی، بکارگیری کودهای آلی در کشت گیاهان دارویی به علت سطح زیرکشت محدود این گیاهان و همچنین کاهش اتکا به کودهای شیمیایی اولویت بیشتری دارد. بنابراین در این آزمایش اثرات کودهای آلی و شیمیایی بر رشد، عملکرد و اسانس گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها: آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سایت کشت الگویی گیاهان دارویی جهاد کشاورزی کوهرنگ (با متوسط بارندگی ۱۳۵۷ میلی متر و کمینه و بیشینه دما ۸/۲ و ۲/۱۶ سلسیوس) در سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود مرغی با سه سطح کارایی جذب نیتروژن (به ترتیب ۱۰۰ ، ۷۰ و ۴۰ درصد؛ PM۱۰۰ ، PM۷۰ ، PM۴۰)، کود گوسفندی با سه سطح کارایی جذب نیتروژن (به ترتیب ۱۰۰ ، ۷۰ و ۴۰ درصد؛ SM۱۰۰ ، SM۷۰ ، SM۴۰))، کود گاوی با سه سطح کارایی جذب نیتروژن (به ترتیب ۱۰۰ ، ۷۰ و ۴۰٪ ؛ CM۱۰۰ ، CM۷۰ ، CM۴۰) و همچنین یک تیمار کود شیمیایی (۱۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار + ۱۰۰ کیلوگرم فسفر در هکتار) به عنوان شاهد مثبت (CF) و عدم مصرف کود (C) به عنوان شاهد منفی و در مجموع با ۳۳ کرت آزمایشی بودند. صفات اندازه گیری شده شامل رنگیزه های فتوسنتزی، شاخص سطح برگ، وزن اندام هوایی، میزان اسانس و عملکرد اسانس بودند. آنالیز دادهها بوسیله نرم افزار SAS و مقایسه میانگینها توسط آزمون LSD انجام شد.یافته ها:نتایج نشان داد در چین اول (۴ تیر ماه) بیشترین میزان کلروفیل a و b به ترتیب در شرایط تغذیه با PM۴۰ و CF مشاهده شد. زیستتوده اندام هوایی تیمارهای PM۴۰؛ PM۷۰،PM۱۰۰ و CF به ترتیب با ۳۷۶۰، ۳۶۷۲، ۳۶۳۲ و ۳۵۷۶ کیلوگرم در هکتار بدون اختلاف معنی دار در گروه آماری قرار گرفته و دارای حداکثر زیستتوده بوددند. بیشترین میزان اسانس در تیمارهای PM۴۰، CF و PM۷۰ به ترتیب با ۴۹/۱%، ۳۳/۱% و ۳/۱% بدست آمد ولی حداکثر عملکرد اسانس با کودهای PM۴۰، PM۷۰، CF و PM۱۰۰ بدست آمد (به ترتیب با ۳/۵۶، ۸/۴۷، ۳/۴۷ و ۸/۴۳ کیلوگرم در هکتار). در چین دوم (۱۵ شهریور ماه) تیمارهای PM۴۰، CF، CM۴۰ و SM۴۰ به ترتیب با ۶/۷، ۲/۷، ۱/۷ و ۹/۶ میکروگرم در میلی لیتر دارای بیشترین کلروفیل a و تیمارهایCF، PM۴۰ و PM۷۰ به ترتیب با ۸/۶، ۷/۶ و ۵/۶ میکروگرم در میلی لیتر دارای بیشترین کلروفیل b بودند. بالاترین زیت توده اندام هوایی در شرایط تغذیه با PM۴۰ و PM۷۰ مشاهده گردید (به ترتیب با ۲۸۰۱ و ۲۷۴۶ کیلوگرم در هکتار). میزان اسانس تیمارهای کودی در مقایسه با تیمار شاهد اختلاف معنیداری نداشت ولی PM۴۰ و PM۷۰ به ترتیب با تولید ۷/۵۰ و ۶/۴۳ کیلوگرم در هکتار دارای حداکثر عملکرد اسانس بودند.نتیجهگیری:در این مطالعه با توجه به تولید حداکثری زیست توده گیاهی در سطوح مختلف کود مرغی و همچنین برتری عملکرد اسانس این سطوح طی چین اول و PM۴۰ و PM۷۰ در چین دوم، نتیجهگیری میشود که سطح متوسط کود مرغی برای رشد زوفا و تولید اسانس مناسب است. بنابراین می توان از کود مرغی به عنوان جایگزین کود شیمیایی برای تولید گیاه دارویی زوفا در شرایط آب و هوایی مشابه کوهرنگ استفاده کرد.کلیدواژه ها
زوفا , کودهای دامی , کارایی کود , فتوسنتز , اسانساطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.