ارزیابی شاخص های تحمل به تنش خشکی در ژنوتیپ های برنج (Oryza sativa L.)
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، دوره: 10، شماره: 25
- کد COI اختصاصی: JR_JCB-10-25_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 328
نویسندگان
Tea Research Center, Horticultural Sciences Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREOO),
۲- Professor of Plant Breeding, Department of Agronomy and Plant Breeding, College of Agricultural Science, University of Guilan, Rasht, Iran.
Assistant Professor of plant breeding, Department of Biotechnology, Institute of Science and High Technology and Environmental Sciences, Graduate University of Advanced Technology, Kerman, Iran
چکیده
تنش خشکی یکی از مهمترین تنشهای غیرزیستی در گیاهان زراعی است که بر حسب زمان، مدت و شدت تنش میتواند عملکرد دانه را با تاثیر بر هر یک از اجزای آن کاهش دهد. این پژوهش با هدف ارزیابی پتانسیل ژنتیکی تحمل به خشکی روی عملکرد دانه (شلتوک) در ژنوتیپهای برنج انجام شد. آزمایش بهصورت دو طرح مجزا در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان در سال ۱۳۸۵ انجام شد. آبیاری مزرعه آزمایشی در هر دو محیط تنش و بدون تنش، تا ابتدای دوره پنجهدهی ژنوتیپها بهطور یکسان و بهصورت غرقابی انجام شد. سپس در آزمایش در شرایط خشکی، آبیاری بهطور کامل قطع گردید، در حالیکه در آزمایش در شرایط بدون تنش، آبیاری بهطور کامل تا انتهای دوره رسیدگی انجام شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین شاخصهای مختلف تحمل و حساسیت به خشکی بر اساس عملکرد دانه، ارقام Araguiua، Diwani، دم سفید، دم سرخ و حسن سرایی آتشگاه را بهعنوان ژنوتیپهای حساس به خشکی معرفی نمودند این ارقام دارای بیشترین حساسیت به خشکی بودند و کمترین عملکرد شلتوک (به ترتیب ۶۸/۱، ۴۸/۱، ۸۲/۱، ۹۶/۱ و ۱۴/۲ تن در هکتار) را تولید نمودند. همچنین، ارقام نعمت، سپیدرود، IR۶۴، بجار و IR۵۰ بیشترین تحمل را به تنش خشکی نشان دادند و دارای بالاترین عملکرد شلتوک (به ترتیب ۰۷/۷، ۵۹/۴، ۰۴/۴، ۰۳/۴ و ۳۸/۴ تن در هکتار) بودند. این ارقام برای کشت در سالهای خشک و شرایط کم آب و نیز بهعنوان والدین تلاقی برای افزایش تحمل به خشکی ارقام والدین تجاری برنج توصیه میشوند. نتایج حاصل از تجزیه به مولفههای اصلی در شرایط تنش خشکی دو مولفه اصلی را شناسایی نمود که بیش از ۹۸ درصد از واریانس شاخصها را توجیه نمودند. ترسیم بایپلات بر اساس دو مولفه اصلی نشان داد که مولفه اول (پتانسیل عملکرد و تحمل به خشکی) همبستگی مثبت و بالایی را با شاخصهای YS، YP، MP، GMP، HM و STI دارد. دومین مولفه (پاسخ به خشکی) همبستگی مثبت با شاخصهای DRI و RDI داشت. تجزیه خوشهای دادهها بر مبنای تمامی صفات مطالعه شده به روش حداقل واریانس وارد ژنوتیپها را در ۴ گروه طبقهبندی نمود. برآورد میانگین گروهها و تفاوت آنها از میانگین کل ژنوتیپها نشان داد که اختلاف معنیداری بین گروهها از نظر کلیه صفات فیزیولوژیک و مرفولوژیک اندازهگیری شده وجود دارد.کلیدواژه ها
By plot, Cluster analysis, Drought indices, Principle components, Rice, بای پلات, برنج, تجزیه خوشه ای, شاخص های خشکی, مولفه های اصلیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.