سنجش گستردگی فضایی کلانشهر تهران و تاثیر آن بر تغییرات محیط زیست

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره: 22، شماره: 65
  • کد COI اختصاصی: JR_JGSKH-22-65_020
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 766
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

اصغر تیموری

Shahid Beheshti University

جمیله توکلی نیا

Associate Professor, Shahid Beheshti University

ابوالفضل مشکینی

Associate Professor, Tarbiat Modares University

چکیده

شهرنشینی فزاینده در جهان شهری­شده، پایداری مناطق کلان­شهری را به­ویژه در کشورهای درحال توسعه در ابعاد مختلف توسعه پایدار با چالش­های اساسی مواجه ساخته و چشم انداز توسعه ناپایداری را برای آن ها رقم زده است. مصرف بی­رویه زمین و پیامد آن تغییرات کاربری و پوشش زمین، یکی از معضلات محیط­زیستی است که در اثر تمرکز بالای جمعیت و فعالیت در مناطق کلان­شهری به طور چشمگیری اتفاق می­افتد. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و در راستای پایش تغییرات محیط­زیستی ناشی از گستردگی فضایی کلان­شهر تهران با روش توصیفی- تحلیلی و با به کارگیری تکنیک­های سنجش ازدور و GIS تغییرات کاربری و پوشش زمین ناشی از گستردگی فضایی کلان­شهر تهران را مورد ارزیابی و تحلیل قرار داده است. یافته­ها، حاکی از افزایش مساحت اراضی ساخته شده از ۳۴۳۱۶ هکتار در سال ۱۳۶۵ به ۶۸۲۵۲ هکتار در سال ۱۳۹۵ دارد که ۱۵۷۳۱ هکتار از آن مربوط به تغییرات اراضی کشاورزی، باغات و پهنه آبی به اراضی ساخته شده می باشد. همچنین نتایج پیش بینی مدل زنجیره مارکوف و سلول های خودکار حاکی از ادامه روند تغییرات کاربری و پوشش زمین به نفع اراضی ساخته شده دارد تا سال ۱۴۰۵ دارد. این شواهد نشان دهنده این است که کلان­شهر تهران با گسترش بیش از اندازه خود از آستانه­های جمعیتی و اکولوژیکی فراتر رفته و با پیش روی به سوی محیط طبیعی پیرامون اختلال ساختاری مهمی را در محیط­زیست به وجود آورده است. بر همین اساس لزوم توجه به رویکردهای نوین توسعه شهری و همچنین ارائه سناریوهای تمرکززدایی از آن می­تواند اقدامی اساسی برای حل معضلات محیط­زیستی ناشی از گستردگی فضایی بیش از اندازه آن باشد.     

کلیدواژه ها

Spatial Expansion, Environmental Changes, Satellite Imagery, Decentralization, Tehran Metropolis, گستردگی فضایی, تغییرات محیط زیست, تصاویر ماهواره ای, تمرکززدایی, کلانشهر تهران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.