بررسی و نقد نظریههای قلمروسازی ژئوپولیتیکی کشورها و تبیین مدل نظری مطالعه موردی: روسیه در اوراسیا

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه سیاست دفاعی، دوره: 29، شماره: 113
  • کد COI اختصاصی: JR_JIHU-29-113_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 393
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

داود رضائی

دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

محمدرضا حافظ نیا

استاد دانشگاه تربیت مدرس

محمدحسین افشردی

استاد دانشگاه دفاع ملی

سیروس احمدی نوحدانی

استادیار دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

قلمروسازی ­که ­کنشی هدفمند بهمنظور اعمال نظارت انحصاری بر فضای جغرافیا­ست، بخش مستمری از فعالیت بازیگران سیاسی در عرصه روابط بین­الملل محسوب می­شود که بهلحاظ تاریخی با زندگی بشر پیوند خورده است. انعقاد پیمان وستفالی (۱۶۴۸) و ظهور دولت مدرن، مفهوم قلمروسازی را بهگونه­ای با حاکمیت و نظام سیاسی مرتبط ساخته که آنها برایر بقا بهشدت ملزم به کسب قدرتند. تاثیر بی­بدیل عناصر فضای جغرافیایی بر قدرت، پیوسته عاملی پرجاذبه و مورد علاقه حکومت­ها جهت نیل به قلمروسازی می­باشد. مقاله حاضر که ازنظر هدف، بنیادی ـ کاربردی ­است با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای بهدنبال پاسخ به چرایی و چگونگی قلمروسازی ژئوپولیتیکی کشورهاست. ازهمینرو، با تحلیل و نقد دیدگاههای نظریه­پردازان رشته­های جغرافیا، ژئوپولیتیک، علوم سیاسی، ... و مکاتب فکری و فلسفی مرتبط با قلمروسازی ­که قدرت را جهت تحقق اهدافی چون سلطه، برد، نفوذ و ایجاد نظم جهانیی جستجو می­کنند، نظریه­ تازه­ و جامع­تری را در زمینه­ عوامل موثر بر کنش ­قلمروسازی ژئوپولیتیکی کشورها ارائه می­نماید. یافتههای تحقیق که ­درقالب مدل پایانی آمده است، نشان می­دهد متغیرهای گوناگون سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی هم­زمان در ارتباطی متقابل، عامل کنش قلمروسازی ژئوپولیتیکی کشورها بهمنظور تصاحب یا نظارت بر فضاهای برخوردار از عناصر قدرتآفرین محسوب می­شوند.

کلیدواژه ها

قلمروسازی, ژئوپولیتیک, دولت ـ ملت, قدرت, روابط بینالملل

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.