دانش بومی مدیریت و مهار سیلاب در باغستان سنتی قزوین: سزاوار نگاهی نو در زمینه حفاظت و احیا
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: هشتمین همایش ملی سامانه های سطوح آبگیر باران
- کد COI اختصاصی: RWCS08_079
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 625
نویسندگان
دانشیار زیست شناسی گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
عضو هیات علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)،
دانشیار محیط زیست، دانشگاه علوم کارشناس ارشد طراحی محیط زیست، دانشکده محیط زیست
دانشگاه تهران کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
چکیده
در مناطق خشك و نيمه خشك جهان از جمله ايران، بهره برداري از سيلاب، يكي از راه هاي متداول تأمين آب براي كشاورزي بوده و نقش مؤثري در تغذيه آب هاي زيرزميني، تثبيت خاك آبرفتي و احيا و تقويت پوشش گياهي دارد. باغستان سنتي قزوين نمونه اي از سامانه هاي پخش سيلاب با قدمتي بيش از هزار سال است. شهر قزوين در دامنه كوهپايه هاي البرز و بروي مخروط افكنه رودخانه هاي فصلي واقع شده و باغات بدون حصار باغستان به عنوان بزرگ ترين آبخوان منطقه و سامانه كارآمد پخش سيلاب به صورت حلقه سبزي براي حفاظت از شهر در برابر سيلاب اين رودخانه ها احداث شده است. اين باغات عليرغم تخريب و كاهش سطح قابل توجه، همچنان در سه طرف شهر به وسعت 2500 هكتار وجود دارد. آبياري سيلابي منحصر به فرد باغستان موجب تثبيت مرتب و مداوم خاك هاي حاصلخيز آبرفتي و نيز تغذيه سفره هاي آب زيرزميني مي شود. باغات به صورت حوضچه هايي در كنار هم قرار گرفته و با مرزهايي به ارتفاع حدود يك متر از هم جدا مي شوند. در فصل بارندگي، باغات به نوبت تا ارتفاع كرت ها پر آب شده كه اين آب به مرور در خاك نفوذ مي كند. درختان بادام و پسته باغستان و بوته هاي انگور با يك و حداكثر دوبار آبياري در ماه هاي با ميزان تبخير بسيار پايين، به حيات خود ادامه داده و بهره وري اقتصادي دارند. سيستم بومي مديريت آب باغستان سنتي قزوين در فهرست آثار ناملموس ملي به ثبت رسيده است. اميد است آبخوانداري و روش آبياري باغستان سنتي قزوين به جايگاه درخور خويش در اولويت هاي راهبردي مديريت آب استان دست يابد.کلیدواژه ها
باغستان سنتی، پخش سیلاب، آبخوانداری، رودخانه فصلی، قزوین.مقالات مرتبط جدید
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.