ارزیابی پروژه‌های اجرا شده آبخیزداری از دیدگاه روستاییان در حوضه رزین استان کرمانشاه

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه مهندسی و مدیریت آبخیز، دوره: 11، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JWEM-11-1_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 328
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مسیب حشمتی

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه- تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری

یحیی پرویزی

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه

محمد قیطوری

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه

مجتبی صانعی

پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزذاری

صمد شادفر

عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

مسعود گودرزی

استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

چکیده

امروزه تخریب منابع سرزمین، آلودگی هوا، کمبود مواد غذایی، فقر و نابرابری مهمترین چالش‏‌هایی هستند که حل آن‌ها بدون مشارکت فعال ساکنین محلی امکان‌‏پذیر نیست. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی اقدامات آبخیزداری انجام یافته از دیدگاه ساکنین محلی بود که در قالب پروژه بین‏‌المللی منارید در حوضه رزین استان کرمانشاه بین سال‌های 95-1392 به مرحله اجرا در آمده بود. نظرات جامعه محلی از طریق مصاحبه حضوری در قالب پرسش‏نامه دریافت شد. نتایج این بررسی نشان داد که اقدامات انجام یافته شامل کپه‏‌کاری، احداث باغ، بند سنگی-ملاتی، بند گابیونی و دایک (دیواره کنترل سیل) بود. بیشتر مصاحبه ‏شوندگان با  اقدامات بیولوژیکی انجام یافته (کپه‏‌کاری و باغات دیم) به‏‌دلیل محدودیت در چرای دام، خلع ید برخی دیم‌زارها و در مواردی ایجاد تضاد موافقت چندانی نداشتند. نظرات موافق به‌دلیل چشم داشت آن‌ها برای ماکیت باغات و تسهیلات بانکی بود. حدود 85 درصد پاسخ ‏دهندگان اظهار داشتند که از نظرات و دیدگاه آن‌ها، علی‏رغم داشتن تجربیات و ایده‏‌هایی مناسب‌تر و سازگار با محیط‏ زیست، در مراحل مختلف انجام اقدامات آبخیزداری استفاده نشده بود. به‌طور کلی، آن‌ها بر این باور بودند که اقدامات مکانیکی راه‌‏حل مناسبی برای مقابله با فرسایش خاک، کنترل سیل، کاهش رواناب و بهبود آبیاری نیستند. غالب پاسخ‏ دهندگان بر اساس تجربیات تلخ خشکسالی‏‌های اخیر و میزان آگاهی و سوادشان، نگران تغییرات اقلیمی و پیامدهای ناشی از آن بر کشاورزی و معیشت‌شان بودند و به همین دلیل، اذعان نمودند که مدیریت آبخیزداری و اقدامات دولتی بایستی در راستای مدیریت خشکسالی و سازگاری با شرایط جدید اقدامات اساسی انجام دهد. به‌طور کلی، ایده‌‏ها و مشارکت ساکنین محلی و بهره‏‌برداران بخش موثر اقدامات آبخیزداری هستند.

کلیدواژه ها

اقدامات آبخیزداری, پروژه‌‏های بیومکانیکی, تخریب سرزمین, ساکنین محلی, مشارکت روستاییان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.