بررسی ریشه‌شناختی واژه‌هایی از گویش اَبَرج
- سال انتشار: 1395
- محل انتشار: دوفصلنامه زبانشناسی گویشهای ایرانی، دوره: 1، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JILL-1-1_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 248
نویسندگان
دانشیار فرهنگ و زبان های باستانی دانشگاه شیراز
دانشجوی کارشناسی ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه شیراز
دانشجوی کارشناسی ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه شیراز
چکیده
دهستان ابرج در جغرافیای امروزی ایران از جمله اراضی جلگه مرودشت به شمار میرود که از نظر تاریخی میان مناطق باستانی پارسه (تمدن هخامنشی) و انشان (تمدن عیلامی) قرار گرفته است. وجود روستاهای متعدد در دشت‌های هموار به مرکزیت درودزن و نیز در مناطق کوهستانی مانند روستاهای دشتک و کندازی، تنوع فرهنگی و گویشی ویژهای به این ناحیه از استان فارس داده است. در این جستار با معیار قراردادن گویش روستاهای نامبرده که یکی نماینده گویشهای مناطق هموار در حاشیه رودکر (درودزن) و دیگری نماینده گویشهای مناطق کوهستانی (دشتک و کندازی) است، دگرگونی‌های آوایی و معنایی به همراه ریشهشناسی گزیدهای از واژگان پرکاربرد این نواحی بررسی شد. همچنین، براساس موضوعات مختلفی همچون اعضای بدن، اسامی حیوانات و جانوران، اشیاء و ملزومات روزمره و تعدادی قید و فعلهای رایج، طبقهبندی گردید. همان‌گونه که بیان خواهد شد، برخی از این واژگان (مانند «بینی» noft در درودزنی) دارای اصلی کهن هستند اما به فارسی میانه و نو نرسیدهاند؛ همچنین با واژگانی (مانند «پریشب» parvandušna در کندازی) مواجه می‌شویم که در فارسی میانه رایج بودهاند اما در زبان فارسی نو، کاربرد خود را از دست داده و یا بسیار کم‌کاربرد شدهاند. این پژوهش برپایه تحقیق میدانی و جست‌وجوی اسنادی انجام گرفته است. حاصل سخن آن‌که گویش مردمان کوهستان‌نشین منطقه، نماینده گویشی به شمار میرود که روزگاری در سراسر جلگه مرودشت رایج بوده و بعدها با ورود اقوام مهاجر در مناطق هموار حاشیه رودکر گویش آنها جایگزین گویش پیشین گردیده است. با این‌حال در مناطق کوهستانی هم‌چنان گویش کهن‌تر کاربرد دارد.کلیدواژه ها
اَبَرج, درودزن, دشتک, کندازی, گویش, ریشهشناسیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.