پژوهش تطبیقی آرمانشهری در ایران باستان و آسیای جنوب شرقی در مقایسه با آرمانشهری اسلامی

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: دومین کنفرانس ملی مدیریت و مهندسی پیشرفت
  • کد COI اختصاصی: ICMPE02_013
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 359
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عباس سلیمانی

دانشجوی دکترای آینده پژوهی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین.

چکیده

آرمانشهری در دو حوزه ی جغرافیای تمدنی ایران باستان و آسیای جنوب شرقی، گونه ایی متمایز و متفاوت است نسبت به آرمانشهری های تمدن مغرب زمین و تمدن اسلامی. هر چند این مضمون به صورت پراکنده و متنوع در اساطیر تا ادبیات، معماری تا آداب، مناسک تا هنر و ... وجود دارد؛ اما ایران باستان فاقد یک آرمانشهرپژوه وهمچنین یک قرآن آرمانشهری شاخص است. بعد از گذر سه هزاره از تمدن ایران باستان، محصول و فرآورده ی خاصی به عنوان آرمانشهر پژوه و کتاب راهنما، به شکل جامع، مانع و یکپارچه حاصل نشده است. حال آنکه تنها بعد از گذر سه صده از ظهور اسلام و ورود آن به ایران، فیلسوفی بزرگ به نام فارابی، با اثر آراء اهل مدینه فاضله، به جهان معرفی می شود. مقایسه ی آن سه هزاره با این سه صده، نشان می دهد نژاد ایرانی در زمینه نظریه پردازی و طرح ریزی نظری آرمانشهری، از قابلیت و استعداد به حد لازم و کافی برخودارنبوده است. این به معنی نقش کم رنگ تر هوش نژادی به نسبت هوش اعتقادی و دینی، در نظریه پردازی آرمانشهری ایران است. آسیای جنوب شرقی نیزنوعا، فاقد آرمانشهری از جنس و سنخ آرمانشهری مغرب زمین یا تمدن اسلامی است. تمدن غرب و اسلام، آرمانشهری مبتنی بر مبانی انتزاعی و متافیزیکی طرح ریزی کرده است. فلسفه و جهان بینی آسیای جنوب شرقی، فاقد سازگاری با آرمانشهری از نوع انتزاعی و متافیزیکی است. لذا مقایسه ی تطبیقی مستقیم دو نوع آرمانشهری ایران باستان و آسیای جنوب شرقی، امکان پذیر نیست زیرا هر دو حوزه ی جغرافیای تمدنی در این زمینه دارای نواقص بنیادی و ساختاری هستند. بنابراین صرفا می توان قیاسی در مباحث غیرمستقیم شامل قوم شناسی، مهاجرت ها، جنگ ها، فرهنگ ها، آداب، رسوم، سنن، اساطیر، ادبیات، هنر، معماری و ... انجام داد. اوج آرمانشهری در ایران باستان و آسیای جنوب شرق دردو مقوله خودنمایی می نماید: اول، تنها نجات و رهایی فردی، انفرادی و شخصی و نه البته جمعی، گروهی و اجتماعی؛ حال آنکه پیش نیاز، پیش فرض و لازمه ی طرح ریزی و تحقق یک آرمانشهری؛ قائل بودن به اصالت توامان جمع و فرد است. دوم اینکه آرمانشهری در این دو حوزه ی تمدنی در حد منجی، موعود، هزاره و اسطوره تقلیل یافته و بر مبنای یک منجی قهرمان انفرادی بنا شده است. این در حالی است که در تشیع همین رابطه ی منجی و مردم به شکل امام-امت یا پیشوا-پیرو است. این به معنای تعاملی متقابل و توامان فردی-جمعی است؛ یعنی همزمانی خودسازی و جامعه سازی که مراد از آن، خود-جامعه سازی است. جامعه ی آرمانی مهدوی، بر دو رکن فردی و اجتماعی بنیان نهاده شده است؛ پیرو خودسازو پیشوای جامعه ساز، و یا به عبارتبهتر، ماموم مصلح و امام مصلح که حاصل آن امت مصلح است.

کلیدواژه ها

آرمانشهر، ایران باستان، آسیای جنوب شرقی، آرمانشهر اسلامی، امام مهدی.

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.