بررسی کمی و کیفی اسانس توده هایی از پونه سا (Nepeta spp.) و تعیین کارآمدی اجزای اسانس در بررسی روابط درون و بین گونه ای
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: فصلنامه علوم باغبانی ایران، دوره: 49، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JHS-49-3_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 669
نویسندگان
دانشجوی سابق دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس | استادیار پژوهشی بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
استاد بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
استاد بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
پونه سا (Nepeta) از بزرگ ترین جنس های تیره نعنا بوده و ایران از خواستگاه های اصلی آن است. در مورد بررسی فعالیت های زیستی متابولیت های ثانویه جنس پونه سا، گزارشات متعددی وجود دارد که نشان دهنده اهمیت این جنس است. در این پژوهش، کمیت و کیفیت اسانس 12 توده از گونه های ایرانی پونه سا، N. cataria، N. menthoides و N. crassifolia، کشتشده در منطقه غرب تهران، مطالعه شد. همچنین، کارآمدی اجزای اسانس، در بررسی روابط درون و بین گونه ها ارزیابی شد. اندام های گیاهی در مرحله گل دهی کامل، برداشت شده و پس از خشکشدن در سایه، بهروش تقطیر با آب، اسانس گیری شدند. بررسی کمی و کیفی اجزای اسانس، به ترتیب با استفاده از دستگاه های GC و GC/MS انجام شد. به منظور تعیین نقش هر یک از اجزای اسانس در تنوع درون و بین گونه ای، از روش تجزیه به مولفه های اصلی استفاده شد. بیشترین بازده اسانس به توده مرکزی از گونه N. cataria (5/2 %) تعلق گرفت. در گونه N. cataria، نپتالاکتون II (a4-آلفا، 7-آلفا، a7-بتا نپتالاکتون)، در گونه N. menthoides، دو جزء 1، 8- سینئول و نپتالاکتون II و در N. crassifolia، سه جزء نپتالاکتون I (a4-آلفا، 7-آلفا، a7-آلفا نپتالاکتون)، 1، 8- سینئول و نپتالاکتون II، ترکیب(های) غالب اسانس را تشکیل دادند. گونه های N. crassifolia و N. cataria به ترتیب از نظر میزان نپتالاکتون I و II، جایگاه های اول را به خود اختصاص دادند. از نظر میزان کل نپتالاکتون در اسانس، گونه N. cataria (1/99-8/97%) رتبه اول را داشت. همچنین، نتایج، کارآمدی اجزای اسانس در تمایز گونه ها و تعیین روابط درون و بین گونه ها را به اثبات رساند. در این پژوهش، بر اساس اجزای اسانس، گونه های N. crassifolia و N. cataria در یک گروه مجزا از گونه N. menthoides قرار گرفتند.کلیدواژه ها
اسانس, پونه سا, تیره نعنا, روابط درون و بین گونه ای, نپتالاکتوناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.