نقش علوم انسانی و رشته های آن در ارتقاء فرهنگی و اجتماعی جامعه

سال انتشار: 1385
محل انتشار: کنگره ملی علوم انسانی
کد COI اختصاصی: SOCIALSCIENCECONF01_022
زبان مقاله: فارسی
تعداد مشاهده: 2598

نویسندگان

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان

چکیده

علم نه تنها درباره جهان و طبیعت و پدیده های آن بحث و تحقیق می کند، بلکه درباه انسان که خود فاعل شناسائی است به تحقیق می پردازد و علومی که عهده دار پژوهش و کاوش در احوال درونی و حیات معنوی و اجتماعی و رفتاری او هستند علوم انسانی به شمار می روند. چنانچه با معیار دانشمندان پیشین سنجیده شود شرافت و فضیلت هر علمی به موضوع آن است. بدیهی است با این معیار علوم انسانی اشرف برعلوم تجربی و ریاضی است و چنانچه با معیارهای دنیای امروز بسنجیم، این همه پیشرفت های علمی سرعت و شتاب و رفاه مادی بشر را تأمین کرده اما در برابر آن پریشانی و آشفتگی روانی را به بار آورده است و چاره آن احیای علوم انسانی به معنای عام و فلسفه و عرفان و ادبیات به معنای خاص آن است. اینکه علم به تنهائی قادر به نیک بختی آدمی نیست، امروزه دیگر امری آشکار و غیر قابل تردید است و تجربه بشری بطلان علم گرائی قرن هفدهم میلادی را به عنوان تنها ضامن سعادت بشری مدلل داشته است. هر چند پیشرفت بشر در علم و صنعت و فناوری دستاوردهای فراوانی داشته اما فاجعه روزگار ما همین رشد غول آسای علم و تهی شدن از معنویت و ارزش های انسانی است. از این رو اریک فروم دانشمند امریکائی از بحران هویت در جامعه غرب سخن می گوید که در آن انسان ها در طلب اشیاء و ضمن کار با ماشین و ابزارها خود تبدیل به شیئی شده اند و خود حقیقی و معنوی آنها که اساسش بر بودن است به من نفسانی علاقه مند به داشتن تبدیل شده است. رهائی از خود بیگانگی، بحران هویت پریشانی و درماندگی بشر جز از راه باز گشت به ارزش های انسانی و احیای علوم انسانی میسر نیست و نومیدی بشر امروزی و اینکه انسان امروزی چهره ای سرد و گرفته دارد شکفتگی و شادی و شعفی در او نیست، شوق و امیدی به زندگی ندارد و علت بخش عمده ای از آن زندگی ماشینی، اکتفا کردن به علم و صنعت و تهی شدن از اخلاق و معنویت و عرفان وفلسفه و هنر و تاریخ و فرهنگ خویش است که این همه در علوم انسانی دست یافتنی است. علم زدگی بشر امروزی سبب شده است که هوش جای خرد و دانش جای بینش و دانائی را بگیرد و بی هویتی،احساس تنهائی، و بیهودگی زندگی به دلیل نبودن معنا و معنویت و پشتوانه های روحی، نگون بختی و پریشانی احوال را سبب شود. زیرا ثمره علم افزون طلبی، سود جوئی و خود خرابی بوده است. تغییرات بیرونی به دلیل دانش و ابزارها به سرعت پدید آمده، اما تغییرات درونی رخ نداده از این رو تزلزل و گسیختگی خانواده و جامعه را به بار آورده است.در بررسی علوم انسانی پژوهش پیرامون چند مسئله ضروری است: اول، تعیین جایگاه علوم انسانی در بین دانش های گوناگون دوم، جایگاه علوم انسانی سنتی، همچون کلام و فلسفه و عرفان و ادبیات که با رو شهای تجربی و علمی علوم انسانی روز همچون روان شناسی و جامعه شناسی اختلاف دارد کجاست؟ و آیا این دانش ها به نیازهای جامعه امروزی پاسخ های مطلوب را می دهد؟ سوم اینکه علوم انسانی به چه کار می آید و چه بهره ها می توان از آن برد و در شکل گیری و ساختار اجتماعی و فرهنگی ما چه نقشی دارد ؟ این مقاله بر آن است که پاسخ مناسبی به سؤال اخیر بدهد و سودمندی و ضرورت علوم انسانی را در دنیای امروز تبیین نماید.

کلیدواژه ها

علوم انسانی، ارتقاء اجتماعی، روش های تجربی، ارتقاء فرهنگی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.