کارکردهای صرفی - معنایی ها در زبان فارسی از منظر رده شناختی

گرچه مفهوم دستوری شمار از بدیهیات تلقی می شود و به تمایز مفرد /جمع در همه کتابهای دستور زبان اشاره شده است، به جنبه های مختلف معنایی آن کمتر توجه شده و معمولا مفهوم جمع به مثابه دلالت بر بیش از یک، تفسیر می شود؛ درحالی که مفهوم دقیق آن، باتوجه به مختصات معنایی اسم پایه، از نظر رده شناختی بسیار تنوع پذیر است. در این نوشتار، ویژگی های صرفی- معنایی تکواژ ها را به عنوان یکی از پربسامدترین تک واژه ای جمع ساز فارسی بررسی می کنیم و به طور خاص قصد داریم نشان دهیم که زبان فارسی تا چه اندازه در رمزگذاری مفهوم جمع، تابع تنوعات بین زبانی است. ارزیابی داده های زبان فارسی در چارچوب رده شناختی آکواویوا، نشان میدهد که تکواژ ها در زبان فارسی تنوع معنایی دارد و تحت تاثیر ویژگی های معنایی اسم پایه، ممکن است بیانگر یکی از مفاهیم تعدد، نمود ناقص، پیوستگی، تعدد بدون وجود مرز ادراکی قابل تشخیص، القاء خوانش ملموس و عینی از اسم های معنی و زمان امکان، موردنمایی، دلالت بر فراوانی کمی و کیفی (شدت بخشی)، پراکندگی و گستردگی موقعیت یافته برای اسم های توده ای، مشابهت، تاکید بر مصداق و یا تلفیقی از آنها باشد. از این میان، کارکردهای نمودی، شدت بخشی، تاکید و تقریب زمانی، ویژگی های معنایی مختص جمع سازی در زبان فارسی هستند؛ اما همچنان تبیین این کارکردها از طریق بسط حوزه های مطروحه در چارچوب مذکور ممکن است.

کلیدواژه ها:

مقوله شمار ، تکواژ ها ، رده شناسی معنی شناختی ، ویژگی های صرفی - معنایی