مطالعه تطبیقی نوسازی و اصلاحات در ترکیه و ژاپن در سده نوزدهم میلادی

همزمان با هجوم استعماری غرب به آسیا در قرن نوزدهم میلادی، کشورهای این قاره به نوسازی و اصلاحات در نهادها و ساختارهای کهنه خود دست زدند که در این میان دو کشور ژاپن و ترکیه نیز از این امر مستثنی نبودند. با این وصف، که هر دو کشور به دلایل مختلفی از جمله ضعف مفرت نیروهای نوساز و طبقات جدید در جامعه ماقبل سرمایه داری،ناچارا0 به نوسازی و اصلاحات از بالا یا به تعبیر بارینگتون مور انقلاب از بالا دست زدند. بر خلاف ترکیه، ژاپن موفق شد یک گذار توسعه ای و انقلاب از بالا را با هدایت دولت در چارچوب سرمایه داری تجربه کند. ضرورت اصلی این پژوهش پاسخ به دغدغه اصلی متفکران، فعالان سیاسی و پژوهشگران علاقه مند به مسائل توسعه به شمار می رود. سوال اصلی در این مقاله چرایی عدم موفقیت ترکیه در پیش بردن نوسازی و اصلاحات از بالا در مقایسه با ژاپن که الگوی موفق در این خصوص به شمار می آید است. به نظر می رسد علت موفقیت ژاپن در نوسازی از بالا در مقایسه با ترکیه، در نهادها و ساختارهای سیاسی- اجتماعی فئودالی است که رژیم میجی از دولت پیش از خود به ارث برده بود و علت شکست نوسازی از بالا در ترکیه در ساختارهای سیاسی-اجتماعی پدرسالار به ارث رسیده از گذشته بود که باعث ضعف تاریخی طبقات نوساز در این کشور و عدم هدایت تحولات اصلاحی توسط این طبقات به سوی مدرنیته اصیل و همه جانبه شد. این مقاله بر پایه روش جامعه شناسی تاریخی-تطبیقی و روش گردآوری داده اسنادی استوار شده است.

کلیدواژه ها:

ژاپن ، ترکیه ، فئودالیسم ، پدرسالاری ، نوسازی