بررسی تاثیر روشنایی در معماری مساجد معاصر ایران(نمونه موردی: لوستر)

یکی از عناصر مهم و سازنده در بنای یک مسجد، نور میباشد که همواره نقشی کلیدی در نمایش دیگر عناصر ایفا مینماید .درمعماری مساجد اسلامی و به ویژه ایرانی از راهکارهایی جهت استفاده از نور طبیعی خورشید و نیز ابزارهای روشنایی جهت تامین نور مورد نیاز مساجد، استفاده شده است .قندیلها به عنوان سرآمد سازه های روشنایی در دوران باشکوه تمدن اسلامی زینت بخش مساجد بوده اند .از دوران قاجار و همگام با پیشرفت تکنولوژی ابزار روشنایی مساجد در ایران تغییر پیدا کردند و لوسترها جایگزینی برای ابزارهای روشنایی قدیمی شدند .در این پژوهش با روش توصیفی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای، نقش نور و ابزارهای روشنایی در معماری مساجد تاریخی و مساجد معاصر مورد مطالعه قرار گرفت و در نتیجه ای که از این پژوهش حاصل گردید مشخص شد؛ در مساجد سنتی ایران نحوه روشن سازی بنا تنها به استفاده از ابزارهای روشنایی چون انواع قندیل ها محدود نمیشد بلکه این ابزارها بیشتر جنبه تزیینی داشته اند .در دوران معاصر لوسترها به عنوان تنها منبع روشن کننده،که از کاخ های قاجاری به مساجد راه پیدا کرده اند، مانع از طراحی فضا جهت بهره گیری از نور طبیعی روز شدند. در این پژوهش با روش توصیفی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای، ابزارهای روشنایی به کار رفته در مساجد سنتی ایران بر اساس شواهد و منابع موجود بررسی شد .در رابطه با لوسترها نیز به غیر از لوسترهای موجود در کاخ ها، از جمله کاخ گلستان و کاخ نیاوران، تصاویر اندک از مساجد و تکیه های باقی مانده از دوره قاجار مورد مطالعه قرارگرفت، که دو نمونه آن در این مقاله آورده شده است.

کلیدواژه ها:

نور در معماری مسجد ، ابزارهای روشنایی مسجد ، قندیل ، لوستر.