بررسی میزان آسیب پذیری زیرساخت های شهر ساری با رویکرد پدافند غیر عامل با تاکید بر مخاطرات محیطی (سیل)

امروزه با توجه به تجهیزات جدید و فناوری های نوین، که با هزینه های گزافی تهیه و مورئ بهره برداری زیرساخت شهری قرار می گیرند و ارتباط مستقیمی که با سایر کارکردهای شهر دارند، هرگونه اختلال در آنها، دیگر کارکردهای شهری را نیز فلج می کند. بررسی و ارزیابی نقش الزامات پدافند غیر عامل در آسیب پذیری زیر ساخت های شهری اقدامی ضروری و تاخیر در آن باعث ناپایداری شهرهای ایران و از جمله ساری، و آسیب پذیری ان ها در برابر هرگونه مخاطره می شود. شهر ساری به علت قرارگیری در حوضه آبریز تجن و پتانسیل سیل خیزی همواره در پهنه با ریسک بالای خطر قرار دارد. وجود فضاهای محلات نا امن با معماری های غیر اصولی به دلیل رعایت نکردن الگوهای همجواری کاربری ها در سطح شهر، ضرورت به کارگیری اصول و روش های مختلف جهت بررسی آسیب پذیری زیرساخت های شهری در شهر ساری را بسیار مهم و اجتناب ناپذیر کرده است.روش اجرایی طرح حاضر در شهر ساری شامل سه مرحله کلی -1 تشکیل پایگاه داده مکانی، -2 آماده سازی معیارها و -3 استانداردسازی فاکتورها و استفاده از تکنیکهای ارزبابی چندمعیاره میباشد. معیارهای مورد استفاده شامل: نقشه کاربری اراضی، تراکم ساختمانی، طبقات ارتفاعی، شیب، فاصله از رودخانه، فاصله از مسیلها، شماره منحنی، قدمت ابینیه، کیفیت ابنیه، تراکم جمعیتی، فضاهای باز شهری و نقشه خیابانها و کوچه های شهر میباشند. فاکتورهای تاثیرگذار بر روی پهنهبندی خطر سیلاب و ارزیابی آسیب پذیری آن با در نظر گرفتن نحوه تاثیرگذاریشان با استفاده از نرم افزارهای ArcGIS و IDRISI برای ورود به مدل آماده شدند. معیارها به دو بخش عوامل موثر در پهنه بندی سیلاب و عوامل موثر در خسارت و آسیب پذیری سیلاب تقسیم شدند . سپس با استفاده از روشهای ارزیابی چندمعیاره (رویکرد WLC و OWA تحت سناریوهای مختلف) مدلسازی انجام شد و نقشه پهنهبندی سیلاب و ارزیابی آسیب پذیری آن نیز تهیه شد. نتایج این تحقیق شامل نقشه های (خطر و آسیب پذیری سیلاب) روش WLC و نقشه های سناریوهای شش گانه حاصل از روش OWA میباشد. براساس روش WLC کاربری مسکونی با بیشتر سهم در بین سایر کاربریها در واقع بیشترین نقش را در سیلزایی و همچنین مناطق آسیب پذیر به خود اختصاص داده است. همچنین کاربریهای تجاری و اداری- نظامی در رتبه های بعدی قرار دارند. همچنین بر اساس رویکرد OWA و دیگر سناریوها، در بین کاربریهای سیل زا و آسیب پذیر، کاربری مسکونی با بیشترین مساحت به عنوان مهمترین کاربری در خطر سیلاب میباشد. در نهایت با توجه به نتایج سناریوها مشخص شد که سناریو دوم و ششم نسبت به دیگر سناریوها به طور کلی به ترتیب هر کدام با کمترین و بیشترین وسعت کاربریها و اراضی تحت خطر و آسیب پذیری سیلاب حالتی بدبینانه و خوش بینانه را ارائه دادند.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری ، OWA ، WLC ، سیل ، شهر ساری