فرهنگ اتاق عمل در مواجهه با آموزش دانشجویان اتاق عمل: مشارکتی یا سلسله مراتبی

سابقه و هدف : فرهنگ اتاق عمل به عنوان بخشی از یک فرهنگ سازمانی، مجموعه ای از باورها و ارزش های مشترکی است که می تواند بر رفتار و اندیشه اعضای اتاق عمل اثر گذاشته و نقطه شروعی برای حرکت و پویایی و یا مانعی در آموزش بالینی دانشجویان اتاق عمل به شمار آید. این مطالعه کیفی با هدف بررسی فرهنگ حاکم بر اتاق های عمل انجام گردید. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوای کیفی در سال-96 95 انجام شد. محیط این مطالعه، کلیه اتاق عمل های بیمارستان های اموزشی خراسان رضوی (مشهد، سبزوار، نیشابور، تربت حیدریه و گناباد) بود. مشارکت کنندگان شامل، 35 نفر از ذی نفعان آموزش رشته اتاق عمل، یعنی دانشجویان ترم های مختلف تحصیلی، سر پرستاران، مربیان، جراحان و پرسنل اتاق عمل در مراکز مختلف دانشگاهی در استان خراسان رضوی بودند که غنی از اطلاعات بوده و تمایل به بازگویی تجربه خود داشتند. در این مطالعه نمونه گیری ابتدا به روش هدفمند و سپس با نمونه گیری نظری ادامه پیدا کرد. از ویژگی مشارکت کنندگان: تمایل به مشارکت در پژوهش و بیان تجارب خود، دانشجویان مشارکت کننده، حداقل یک دوره کاراموزی گذرانیده، مربیان آموزشی، حداقل سابقه یک سال آموزش در اتاق عمل را داشته و پرسنل اتاق عمل نیز حداقل سابقه یک سال کار در اتاق عمل را داشته باشند. نمونه گیری در ابتدا مبتنی بر هدف و سپس به روش گلوله برفی ادامه یافت و نمونه گیری تا اشباع داده ها ادامه یافت. کلیه مصاحبه ها ضبط و سپس دست نویس شد و با استفاده از روش مقایسه ای مداوم و به روش تحلیل محتوای کیفی عرفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها : از توصیف های غنی و عمیق مشارکت کنندگان، درون مایه های زیر مربوط به فرهنگ اتاق عمل، به دست آمد: کار تیمی؛ ساختار سلسله مراتبی (جو پزشک سالاری)؛ پارادوکس تعاملات حرفه ای و تعاملات نامناسب؛ دوگانگی رفتارها و عدم قانون گرایی تیم جراحی در قبال رعایت و حفظ استرلیتی، قوانین و مقررات اتاق عمل، مشارکت تجربه های بالینی غیر متجانس در یک تیم، متفاوت بودن ویژگی های شخصیتی اعضاء تیم جراحی در مدیریت استرس، آموزش تلخ و عدم تمایل اعضای تیم برای پذیرش دانشجو. نتیجه گیری: آموزش بالینی در اتاق عمل با مفهوم کار تیمی عجین شده است و این مساله تاثیر فراوانی در فرایند آموزش بالینی و پذیرش دانشجوی تازه کار و بی تجربه در تیم جراحی، دارد. به نظر می رسد ساختار سلسله مراتبی و تصمیمات شخصی جراح به عنوان رهبر تیم جراحی در پذیرش یا عدم پذیرش دانشجو، می تواند بر کسب صلاحیت بالینی و توانمندی دانشجویان اتاق عمل تاثیر داشته باشد

کلیدواژه ها:

فرهنگ اتاق عمل ، آموزش بالینی ، دانشجویان اتاق عمل