بازسازی جنگل تخریب شده با استفاده از گونه های بومی و غیربومی: بررسی حاصلخیزی خاک و کیفیت توده (مطالعه موردی: چمستان- استان مازندران)

این پژوهش به بررسی اثرات پنج توده­ جنگل کاری شده ۲۰ساله با گونه های پلت (Acer velutinum Boiss.)، کریپتومریا (Cryptomeria japonica D. Don.)، زربین (Cupressus sempervirens L. var. horizontalis (Mill.) Gord.)، کاج تدا (Pinus taeda L.) و یک توده آمیخته بر حاصل­خیزی خاک می پردازد. همچنین، مقایسه کیفیت توده­ های مذکور با جنگل طبیعی به منظور انتخاب گونه مناسب برای کاشت در مناطق پایین بند جنگل­ های هیرکانی از اهداف این پژوهش بود. در هر توده، پنج قطعه ­نمونه مربعی شکل (۴۰۰ متر مربعی) به­ صورت منظم- تصادفی مشخص شدند و مشخصه های کمی و کیفی درختان ثبت شد. همچنین، از سه عمق صفر تا ۱۵، ۳۰-۱۵ و ۴۵-۳۰ سانتی متری خاک به صورت ترکیبی نمونه ­برداری شد و مشخصه های فیزیکی و شیمیایی خاک اندازه گیری شدند. نتایج نشان ­دهنده تاثیر معنی دار توده ­های مورد مطالعه بر مشخصه­ های مورد بررسی بود. توده­ کاج تدا بیشترین (۶/۴) و توده پلت کمترین (۵/۵) مقدار اسیدیته، توده­ طبیعی بیشترین (ds/m۲ ۰/۱۸) و توده کریپتومریا کمترین (ds/m۲ ۰/۰۶) مقدار هدایت الکتریکی را داشتند. در توده­ کاج تدا بیشترین مقدار کربن آلی (۱/۲۹ درصد) و ازت کل (۰/۳۶ درصد) و در توده طبیعی کمترین مقدار کربن آلی (۱/۰۳ درصد) و ازت کل (۰/۰۸ درصد) مشاهده شد. توده آمیخته بیشترین (g/Kg ۱/۹) و توده کریپتومریا کمترین (g/Kg ۱/۸) مقدار فسفر را داشتند. همچنین، توده­ پلت بیشترین (t/ha ۲۹۲۸۳۰) و توده طبیعی کمترین (t/ha ۲۲۳۹۲۰) مقدار ترسیب کربن را داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد که توده­ های سوزنی ­برگ از نظر ویژگی­ های کیفی و عناصر غذایی موفق­ تر عمل کرده اند، در حالی­ که از نظر ویژگی­ های کمی و مقدار انباشتگی کربن خاک، توده­ های پهن ­برگ موفق ­تر بودند. در مجموع و با توجه به شرایط منطقه، توده ­های پهن­ برگ در مقایسه با توده­ های سوزنی­ برگ از موفقیت بیشتری برخوردار بودند.

کلیدواژه ها:

ترسیب کربن ، جنگل طبیعی ، پهن برگ ، سوزنی برگ ، مشخصه های رویشی