نمود عناصر یونانی در نگارکندهای صخره ای ساسانی
- سال انتشار: 1395
- محل انتشار: دوفصلنامه جستارهای باستانشناسی ایران پیش از اسلام، دوره: 1، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_IAEJ-1-1_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 564
نویسندگان
دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس
دانشجوی دکتری گروه باستان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس
دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس
دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران
چکیده
ارتباط اقوام ایرانی و یونانی به زمانی بس دورتر از عصر هلنستیک بازمی گردد. از این منظر، تاثیر و تاثرات هنری میان این دوتمدن، پیشینهای بس دیرینه دارد. نظر به اینکه پارت ها وارثان قلمروی سلوکیان مقدونی- یونانی شدند، نیروی زایشی هنر آنانملهم از نواحی یونانی بود و از آ نروی که ساسانیان نیز وارثان بلافصل پارتیان شدند، نمی توان از رسوخ یونان مآبی در آثارهنریشان چشم پوشید. آنچه بن مایه این جستار شد، عدم اجماع محققان در خصوص چندوچون هنر ساسانی و مناسبات آن باهنر یونانی است. این مهم نگارندگان را بر آن داشت تا با مروری بر تعاریف موجود، ردپای یونان مآبی را در هنر صخره ایساسانی به عنوان سرآمد هنری این عصر دنبال کنند. علی رغم تعابیر گوناگون از هنر ساسانی و ترویج این اندیشه که هنر ایندوران، معرف احیای ناگهانی سنن کهن شرقی است، ولی نگارکندهای صخر های شاهدی است بس معتبر بر تداوم سنن هلنیدر ایران پس از عصر هلنستیک؛ به گونه ای که عناصر و سنن تصویرگری یونانی چون تجسم انسانی خدایان ، نقش هراکلس ، تصویر الهه نیکه ، شعاع نورانی پیرامون سر ، واقع گرایی ، پلاستیسیته ، پرسپکتیو و ایستایی متعادل در آن ها تبلور یافتهاست. مرزبند یهایی که در باب سیر تحول و تطور هنر ساسانی صورت پذیرفته است، تنها هنر سده سوم میلادی را اقتباسی ازعناصر اشکانی یونانی مآب می داند؛ حال آنکه تقسی مبندی مراحل به طور منقطع ناممکن است و میان ادوار مختلف پیوستگی بهچشم می خورد. از این رو، نمی توان به قطعیت از پذیرش یا طرد عناصر یونانی در هر یک از مراحل سخن گفت؛ زیرا حتی درهنر اواخر دوره ساسانی که از آن با عنوان مرحله طرد عناصر بیگانه یاد می شود، با نقش یونانی الهه نیکه در طاق بستانکرمانشاه رو به رو هستیم. نگارکند پادشاه زره پوس سوار بر توسن در همان مکان، مصداقی دیگر از اقتباس ترفن دهای یونانی ونمونه ای شگرف از سنت واقع نمایی تمام عیار عصر کلاسیک یونان است؛ گو این که عناصر عاریتی تنها به جنبه های صرفزیبایی شناسانه هنر تقلیل یافته و در روح هنری جامعه رسوخ نکرده اند.کلیدواژه ها
ساسانی، عناصر یونانی، نگارکندهای صخره ای، هنر، هلنستیکمقالات مرتبط جدید
- بهینه سازی پرتفوی سهام با استفاده از الگوریتم های CNN-LSTM و شبکه عصبی پیچشی
- مثنی و معدود در ایرانی میانه و نو
- پژوهشی بر نقش و کارکرد عناصر چهارگانه آب، باد، خاک و آتش، در معماری سنتی ایرانی
- اسطوره آناهیتا، بانوی آب در ایران و مقایسه تطبیقی آن با ایزدان آب در یونان و هند
- جایگاه پوشش اقوام کرد درگذر تاریخ باهدف احیای آن در پوشاک ملی
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.