مروری بر ویژگی های کاربردی گونه های Ziziphus spp. و نقش آن ها در تنوع و پایداری محیط زیست

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: اولین همایش ملی عناب
  • کد COI اختصاصی: JUJUBE01_031
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 2002
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فرزاد کرم پور

مربی پژوهش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر

ناصر فرار

استادیار پژوهش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر

مصطفی حقانی

دانشیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج

سید رضا گلستانه

مربی پژوهش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر

چکیده

گونه های جنس زیزیفوس از راسته Rosales و تیره عناب Rhamanceae در ایران شامل عناب Z. jujube ، کنار یا سدر Ziziphus spina-christi ، کنار دانه ریز Z. lotus ، رملیک Z. nummularia ، کنار موریتانیایی Z. mauritiana و Z. celata هستند. این گونه ها به عنوان گیاهان متحمل به شرایط کم آبی، علاوه بر سایه اندازی و زیباسازی محیط زیست، از ویژگی های خوراکی، دارویی، بهداشتی و اکولوژیک سودمندی مانند بقا و پایداری زیست بوم ها در اقلیم های سخت بیابانی برخوردارند. هدف این مقاله مروری، بررسی و جمع بندی نتایج تحقیقات انجام شده در مورد ویژگی های کاربردی گونه های کنار و عناب Ziziphus spp. و نقش آن ها در تنوع زیستی و پایداری محیط زیست ایران است. روش اجرای این پژوهش مروری، بر پایه بررسی، واکاوی و جمع بندی نتایج پژوهش هایی در ایران و جهان طی سال های اخیر است. بر این اساس، کاربردهای گونه های زیزیفوس ازجمله کنار و عناب شامل کاربردهای زیست محیطی و فضای سبز، مصارف پزشکی کنار، عناب و گونه های Ziziphus spp. در طب سنتی و مصارف عمومی بهداشتی آنها، خواص ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی، خواص محافظتی متابولیت های این گونه ها از DNA در برابر صدمات، تاثیر ژل پودر برگی کنار و عناب در حفاظت از پوست در برابر اشعه ی زیان بار و مصارف خوراکی کنار، عناب و سایر گونه های زیزیفوس مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. مرور داده ها و نتایج پژوهش های ایران و جهان نشان داد که گونه های زیزیفوس در ایران و بسیاری از کشورهای آسیایی و آفریقایی، کاربردهای دارویی و پزشکی فراوانی در التیام زخم ها، بیماری های چشم و تورم نایژه ها (برونشیت)، درمان آماس های چرکی، کم ادراری و تب بری دارند. خواص پزشکی عصاره میوه و برگ عناب و کنار به عنوان آرام بخش اعصاب، قابض، ضد اسهال و نیروبخش، به اثبات رسیده است. عصاره عناب و کنار با کاهش پراکسیداسیون چربی ها، اثر آنتی اکسیدانی دارند و موجب کاهش صدمات ناشی از تابش اشعه فرابنفش بر DNA یاخته ها و محافظت از پوست در برابر تابش آن می شوند. افزون بر این، سا یه اندازی، حفظ رطوبت و ساختمان خاک، جلوگیری از فرسایش بادی و آبی خاک، پالایش remediation آلاینده های هوا در مناطق صنعتی، تولید منابع غذایی دام، ایجاد پناهگاه و مامن برای موجودات تشکیل دهنده زیست بوم های بیابانی و زیبایی آفرینی در اقلیم های خشک و سخت، بخشی از توانایی هایی است که برای پایداری محیط زیست، در این گیاهان موجود است. با توجه به مباحث ذکر شده، به روشنی ویژگی های مفید خوراکی، بهداشتی، دارویی و زیست محیطی درختان و درختچه های جنس Ziziphus spp. از جمله عناب، کنار و گونه های وابسته، به اثبات رسیده است. از طرفی، با دقت در نقشه های جغرافیایی و اقلیم شناسی کشور، سطوح گسترده ای از مناطق بیابانی و نیمه بیابانی ایران و جهان، پتانسیل بالایی برای کاشت و توسعه گونه های زیزیفوس و بهره برداری از آن ها دارند. با توجه به گستردگی بیابان ها و مناطق گرم و خشک در ایران و لزوم اجرای برنامه ها و پروژه های بیابان زدایی، به نظر می رسد گونه های بسیار مناسبی برای کاهش و پیش گیری از فرسایش آبی ناشی از بارش ها، رگبارهای شدید و فرسایش ناشی از بادهای مخرب در این گونه اقلیم ها باشد.

کلیدواژه ها

تنوع زیستی، محیط زیست پایدار، خواص بهداشتی و خوراکی، گونه های زیزیفوس

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.