نقد و واکاوی مدیریت منابع آبی در ایران (بررسی آسیب شناسانه عملکردها)

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: ششمین کنفرانس بین المللی نقد و واکاوی مدیریت در هزاره سوم
  • کد COI اختصاصی: ICCAM06_037
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 659
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سید محمود هاشمی

کارشناس ارشد مدیریت بازاریابی، کارمند رسمی شرکت آب منطقه ای قم ( پست سازمانی : مشاور مدیر عامل)

چکیده

کشورخشک و بیابانی ایران ، هزاران سال است که با عوامل طبیعی مانندخشکسالی ها ، تغییرات اقلیمی مکرر و در نتیجه با کمبود آب مواجه می باشد. در گذشته ، مدیریت آب این کشوراز نوع بومی و سازگار با کم آبی بوده ، لیکن در دوران مدرن و هم زمان بارشد جمعیت انسانی ، آن مدیریت سازگار، متاثر از استفاده نادرست از فن آوری های ساخت سد ، حفر چاههای عمیق و راه های انتقال آب ، حالت تقابلی به خود گرفته و با فراموشی دانش بومی ودر سایه کشاورزی بی رویه و صنعت وابسته مصرفی ، هجوم به منابع آبی آغاز شد. از یک طرف به کشاورزان گفته شد آب موردنیاز خود را از چاه تامین کنند و کشاورزی بدون توجه به منابع آبی محدود توسعه داده شد که کاهش سطح آب های زیرزمینی وافزایش ناپایداری منابع آبی را در پی داشت و از طرف دیگر عموم مصارف خانگی و صنعتی شهری در اولویت دریافت حتمی و فوری آب قرار گرفتند و تقاضا برای مصرف بی رویه افزایش یافت .این روند نشان می دهد که مشکلات مرتبط با آب در ایران ، بیشتر از آنکه تابعی از عوامل غیر انسانی باشد، متاثر از شرایط تصمیم گیری های بد و استفاده نادرست انسانی است. در این نوشتار، به منظورتبیین واقعیت های حاکم بر مدیریت منابع آبی ایران ، ابتدا گزاره های هشدار وسیمای واقعی مصرف آب موجود مطرح و مسئله اساسی ( آسیب شناسی عدم موفقیت سیاست ها و برنا مه های مدیریتی در جهت ایجاد و توسعه شرایط پایداری منابع آب) در قالب اهداف ، سوالات و فرضیات اصلی بیان شده است . در ادامه دو دسته عوامل اصلی موثر درکمبود ها، تنش ها و بحران های آبی ایران تشریح ومدیریت یکپارچه منابع آبی و مفاهیم مرتبط با آن مورد اشاره قرار گرفته اند. سپس عملکرد های نادرست در حوزه مدیریت منابع آبی در قالب هفت موضوع، مورد نقد جدی قرار گرفته اند . نتیجه انتقادات به شکلی واضح بیان میکنند که:(ریشه مشکلات چالشی آب در ایران بیشتر ماهیت مدیریتی ،اقتصادی و اجتماعی دارد تا ماهیت اقلیمی ). در بخش نتیجه گیری ،بر سه موضوع (مدیریت ضعیف و ناکارآمد - برداشت های غیر مجاز- مصرف بی رویه) به عنوان مشکلات شاخص تاکید وجهت رفع آنها ضمن تبیین یک بسته راهبردی و آموزه های عملی آن ، تغییرات مرحله ای مدیریت در بخش آب شامل(تغییر بنیادی نگاه و گفتمان – اصلاح ساختار تصمیم گیری و مشارکت – اصلاح اجرایی و انطباقی ضوابط و قوانین – ارتقای ابزاری و ارتقای فرهنگی ) پیشنهاد شده است .

کلیدواژه ها

گروداران آب ، حکمرانی آب ، مدیریت یکپارچه منابع آب، پایداری منابع آب ، نظام اقتصاد آب

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.