حمیده حرمتی - دانشکده هنرهای اسلامی، دانشگاه هنر اسلمی تبریز، تبریز، ایران
صلاح الدین خضرنژاد - دانشکده هنرهای اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

معنازایی زایش معنای هر متن است که در آن مخاطب از طریق به کارگیری رمزگان روایی پنج گانه ی رولان بارت(هرمنوتیک، کنشی، نمادین، معنایی و فرهنگی)، درصدد آفرینش معناهای تلویحی و مازاد بر معانی صریح هر اثر هنری به مثابه ی متن است. از منظر بارت، متن محدود به متن ادبی نبوده بلکه آثار هنری نیز قابلیت متن بودگی را دارند و می توانند به عنوان یک متن مورد معنازایی قرار گیرند. متن مورد بررسی در پژوهش حاضر تابلوی گذر از سنت اثر هانی بال الخاص(1319-1389)، نقاش نوگرای ایرانی است که به دلیل برخورداری از عناصری متمایز نسبت به آثار سایر نقاشان نوگرا همچون دو لته بودن، به کارگیری نقش مایه ها و عناصر نمادین و به طور مشخص فیگورهای بین النهرین و ایران، از میان دیگر آثار وی انتخاب و موضوع بحث قرار گرفته تا از طریق رمزگان روایی بارت مورد معنازایی قرار گیرد. هدف این پژوهش سنجش توانایی رمزگان روایی بارت در حوزه ی هنرهای تجسمی(متون غیر نوشتاری) جهت دستیابی به معادل های معنایی رمزگان روایی است به همین منظور تحقیق حاضر به روش توصیفی و با عنایت به معادل های بصری- بیانی رمزگان روایی در حوزه ی هنرهای تجسمی از قبیل اصل مجاورت، ریتم، نماد، تفکیک زمان بر اساس عناصر فرمی(نقطه، خط، سطح، حجم و شکل) و نیز ارجاع های ورامتنی کوشیده است به مضمون های معنایی همچون خطی از هنجارهای عام و پذیرفته شده، تطور و تکامل، خلوص و شکست شر، گذر از گذشته و پذیرش باور روز و تردید در روایت های جزم گرایانه دست یابد.

معنازایی, گذر از سنت, رمزگان روایی, هانی بال الخاص, رولان بارت