تاثیر مقادیر گوناگون آبیاری بر ویژگی های آناتومی چوب و بیومتری الیاف دو گونه ی برتر صنوبر
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: مجله پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل، دوره: 25، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JWFST-25-2_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 603
نویسندگان
دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشگاه تهران
کارشناس ارشد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
دانشگاه تهران - پردیس کشاورزی و منابع طبیعی - گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ
چکیده
سابقه و هدف: کمبود چوب خام، یکی از بزرگ ترین دشواری های صنعت چوب و کاغذ کشور است. با توجه به وضع قوانین محدود کننده ی قطع درختان جنگلی، توجه بیشتر به پرورش چوب به عنوان شیوه ای جایگزین برای تامین مواد اولیه ی صنایع، ضروری به نظر می رسد. از سوی دیگر، محدودیت منابع آبی در کشور و نیاز قابل ملاحظه ی صنوبر کاری به منابع آبی باعث شده که معرفی گونه ها یا ارقامی از صنوبر که ضمن تولید و بازدهی مناسب، نیاز آبی کم تری داشته و از بردباری بهتری برخوردار باشند، مورد توجه قرارگیرد. با این حال، در پژوهش های اینچنینی، تمرکز تنها بر زنده مانی و یا حجم تولید بوده و کیفیت چوب مورد توجه قرار نگرفته است. در یکی از این پژوهش ها که در ایستگاه تحقیقاتی البرز (وابسته به موسسه ی تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور) انجام شده، چندین کلن/گونه ی مختلف صنوبر به مدت بیش از شش سال تحت رژیم های مختلف آبیاری (4روزه ، 8 روزه و 12روزه) قرارگرفته اند و نتایج حاصله نشان داد که زنده مانی و رشد قطری و طولی صنوبرها در دو تیمار 4 و 8 روزه تفاوت معنی داری وجود ندارد. با این حال، تاثیر احتمالی این دو بازه ی آبیاری بر کیفیت چوب نانشاخته بود. از این رو، هدف این پژوهش، بررسی تاثیر میزان آبیاری 4 روزه و 8 روزه بر ویژگی های آناتومی چوب و بیومتری الیاف دو گونه ی برتر صنوبر می باشد. علاوه براین، این پژوهش تلاش دارد از منظر کیفیت چوب، رژیم آبیاری بهینه را برای دو گونه ی صنوبر معرفی نموده و از نظر فیزیولوژی ارتباط بین آبیاری و کیفیت چوب را تفسیر نماید. مواد و روش ها: برای انجام پژوهش، با مشورت مجری طرح در ایستگاه تحقیقاتی البرز، دو گونه ی برتر صنوبر (اورامریکن و تبریزی) و از هر رژیم آبیاری، سه درخت برای بررسی انتخاب شدند. با استفاده از مته رویش سنج، مغزی هایی از پوست تا مغز هر درخت استخراج شده و در آزمایشگاه، ویژگی های آناتومی چوب و الیاف پنج حلقه ی آخر نمونه ها شامل پهنای حلقه ی رویشی، اندازه و طول آوندها، طول، قطر و ضخامت دیواره ی فیبرها اندازه گیری شدند. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که اثر مستقل طول دوره ی آبیاری بر روی پهنای حلقه ی رویش، طول و پهنای آوند و ضخامت دیواره ی فیبر معنی دار بوده ولی رژیم آبیاری روی طول و پهنای فیبر اثر معنی داری نگذاشته است. در مورد هر دو گونه، افزایش بازه ی آبیاری از 4 روز به 8 روز باعث کاهش سرعت رشد و در نتیجه کاهش پهنای حلقه رویش شد. نوع گونه نیز روی شدت کاهش رشد موثر بود؛ به نحوی که گونه ی تبریزی حساسیت کم تری نسبت به رژیم آبیاری نشان داد و کاهش بازه ی آبیاری در آن تاثیر اندکی روی کاهش پهنای حلقه رویش گذاشت. درمجموع می توان نتیجه گیری کرد که در مورد گونه ی اورامریکن، اگر ویژگی های آناتومی چوب مدنظر باشد آبیاری 8 روزه تفاوت چندانی با آبیاری 4 روزه ندارد و حتی درمورد برخی ویژگی ها (مانند طول الیاف)، آبیاری 8 روزه نتیجه بهتری نیز حاصل آورده است. بنابراین برای صرفه جویی در مصرف آب، آبیاری 8 روزه به جای آبیاری 4 روزه توصیه می شود. در مورد گونه ی تبریزی هم این گزاره کمابیش صادق است؛ چراکه به نظرنمی رسد کاهش طول الیاف این گونه به حدی باشد که افزایش 4 روزه ی بازه ی آبیاری را توجیه کند. همچنین در این پژوهش نشان داده شد که رشد قطری و طول الیاف صنوبر (به عنوان دو ویژگی مهم کاربردی) متاثر از مولفه های متفاوتی بوده و با مدیریت درست و شناخت مولفه های تاثیرگذار، می توان همزمان سرعت رشد و طول الیاف را در این گونه افزایش داد.کلیدواژه ها
صنوبر, آبیاری, طول الیاف, پهنای حلقه رویش, ویژگی های آوندیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.