برآورد و واکاوی رواناب و انتقال رسوب و تاثیر آن بر سیستم رسوبی رودخانه های الموت و شاهرود (شمال استان قزوین)

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی، دوره: 5، شماره: 9
  • کد COI اختصاصی: JR_PSJBA-5-9_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 442
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عفت پاسبان

گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

سعید خدابخش

گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

محمدرضا غریب رضا

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، تهران

مهری ملکی

گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور قزوین

چکیده

انتقال رسوب از قاره­ها به اقیانوس­ها و دریاها، یکی از مهم­ترین فرآیندهای مرتبط با تثبیت حاشیه رودخانه، تشکیل خاک، چرخه بیوشیمیایی عناصر، تکامل پوسته و بسیاری از فرآیندهای مرتبط  با زمین است. حوضه­ی آبریز رودخانه شاهرود، بخشی از حوضه آبریز دریای خزر است که در شمال استان قزوین واقع شده است؛ سرشاخه­های اصلی این رودخانه، دو رودخانه های دایمی الموت­رود و طالقان­رود هستند؛ این حوضه، از نظر ساختار زمین­شناسی جزء زون البرز جنوبی- مرکزی بوده و بیش­تر از واحدهای آتشفشانی ائوسن و سنگ­های آواری میوسن تشکیل شده است. هدف از این پژوهش، برآورد رواناب و رسوب حوضه آبریز مورد مطالعه است. به این منظور، از نتایج آب­سنجی، رسوب­سنجی، دانه سنجی و ترکیب کانی شناسی بار رسوبی در سال آبی 93-1392 استفاده شد. بررسی نوسانات دوره­ای دبی جریان نشان داد که رودخانه شاهرود دارای رژیم غالب سیلابی است. هم­چنین، نتایج نشان داد که مهم­ترین عوامل موثر بر تغییرات دبی جریان و بار رسوبی، ورود شاخه­های فرعی و ویژگی­های سنگ­شناسی حوضه است. این پژوهش برای اولین بار نشان داد که بیش از 99 درصد بار رسوبی رودخانه را بار معلق تشکیل داده و بخش عمده­ی آن در اندازه سیلت است. ترکیب بخش سیلتی و رسی بار معلق نسبتا مشابه (کوارتز، کلسیت، فلدسپات، مسکویت/کائولینیت) است. بار بستر بیش­تر از خرده­سنگ­های ولکانیکی و کربناته تشکیل شده است. فرایند غالب در بالادست رودخانه (الموت) فرسایش و در میان­رود و پایین دست حمل/رسوب­گذاری می­باشد.

کلیدواژه ها

رودخانه شاهرود, الموت رود, طالقان رود, دبی جریان, آب سنجی, رسوب سنجی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.