به کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی روشی جهت شناسایی عوامل خطر بروز سرطان ها: مروری برمطالعات انجام شده در ایران
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: دومین همایش ملی فناوری اطلاعات و ارتقا سلامت
- کد COI اختصاصی: THPC02_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 481
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد فناوری اطلاعات سلامت، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران.
استادیار، مدیریت اطلاعات سلامت، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران.
دانشجوی کارشناسی ارشد فناوری اطلاعات سلامت، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران.
چکیده
مقدمه: در کشورهای درحال توسعه همچون ایران، سرطان سومین عامل مرگ ومیر به شمار می آید. با توجه به پژوهش های انجام شده، مطالعه جغرافیای منطقه در بررسی بیماری ها اهمیت بسزایی دارد به طوری که استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در کشف رابطه بین عوامل محیطی و بیماری کمک می کند لذا هدف از این پژوهش، مرور مطالعات انجام شده درزمینه عوامل محیطی، اقلیمی و جغرافیایی موثر در بروز سرطان ها در ایران با استفاده از GIS بود.روش کار: این مطالعه به صورت مروری با استفاده از کلیدواژه های geographic information, system, systems, spatial analysis, cancer, neoplasm و Iran و معادل فارسی آن ها در پایگاه های اطلاعاتی Web of science, SID, Magiran و موتور جستجوی PubMed و Google Scholar انجام شده است. در هنگام جستجو بدون لحاظ نمودن محدودیت زمانی تنها مقالاتی انتخاب شدند که به زبان فارسی و انگلیسی منتشرشده، در ایران انجام شده بودند، متن کامل آن ها در دسترس بود و به عوامل خطر احتمالی بروز سرطان با به کارگیری GIS پرداخته بودند. بر اساس بیانیه PRISMA و با استفاده از یک چک لیست، مقالات مرتبط با تائید دو نفر از نویسندگان جهت استخراج داده ها انتخاب شدند. درنهایت 15 مقاله موردبررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که بررسی و پهنه بندی عوامل بروز خطر سرطان ها عمدتا در سطح استانی و با فراوانی بیش تر در تهران و اصفهان انجام شده است. عمده سرطان های تحت بررسی در این مطالعات سرطان های معده و مری بودند. تمامی مطالعات به بررسی میزان بروز و ارتباط سرطان و همبستگی آن با عناصر جغرافیایی و اقلیمی (دما، بارش، نوع آب وهوا، تعداد ساعات آفتابی، سرعت باد، میزان تابش فرابنفش، عرض جغرافیایی، ارتفاع، فاصله از کوه آتش فشان، میزان CO، بنزن، ذرات کوچک تر از ده میکرون هوا و عناصر مس و سرب خاک) پرداخته اند؛ تنها یک مورد ارتباط بین توزیع جغرافیایی میزان مرگ ومیر براثر سرطان با مولفه های اقلیمی را موردبررسی قرار داده است. این ارتباط از طریق ژئوکدسازی آدرس بیماران و تهیه نقشه توزیع و پراکندگی فضایی بیماری بر روی الگوهای اقلیم و عوامل محیطی و جغرافیایی به دست آمده است.نتیجه گیری: با توجه به اینکه بروز سرطان دارای اتیولوژی چندگانه بوده و تحت تاثیر عواملی غیر از زمینه ژنتیکی است بایستی بروز سرطان را در دیگر عوامل جستجو کرد. ازآنجاکه GIS توانایی برقراری ارتباط میان اطلاعات جغرافیایی و غیر جغرافیایی را دارد لذا ابزاری قدرتمند جهت کشف عوامل خطرزای محیطی بیماری ها خواهد بود تا مدیران و برنامه ریزان بتوانند اطلاعات موردنیاز را سریع و دقیق به دست آورده و تصمیم گیری صحیح نمایند.کلیدواژه ها
عوامل خطر، بروز، سرطان، سیستم اطلاعات جغرافیاییاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.