گونه ها، سیر نگارش و انگیزه های تالیف کتب ادعیه در پنج قرن نخست براساس دو فهرست نجاشی و شیخ طوسی

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: مجله حدیث و اندیشه، دوره: 13، شماره: 25
  • کد COI اختصاصی: JR_JHT-13-25_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 590
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

نصرت نیل ساز

استادیار دانشگاه تربیت مدرس

نهله غروی نائینی

استاد تمام دانشگاه تربیت مدرس

ابوالفضل رجائی فرد

دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

براساس دو فهرست نجاشی و شیخ طوسی، بخشی از تلاش علمی شیعیان در پنج سده نخست، تالیفات دعایی بوده است. این آثار در قالب گونه های مختلف دعایی است که در بستر زمانی و مکانی متفاوتی از یکدیگر شکل گرفته است. این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی در صدد مشخص شدن گونه های دعایی و سیر هر کدام از آنان در بستر زمان و مکان و کاوش در دلایل گرایش به این حوزه تالیفی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که کتاب های یوم و لیله ، کتاب الدعاء ها، کتاب های اعمال سه ماه رجب، شعبان و رمضان ، و کتاب های زیارت ، گونه های دعایی شیعیان هستند. همچنین نگاه به روند نگارش هرکدام نشانگر اقبار و ادبار عالمان به هریک از این گونه ها در بستر زمان و مکان های مختلف است و هر گونه دعایی، سیر متفاوتی از گونه دیگر داشته است. اهمیت دعا، مناسک، عبادت و زیارت در قرآن و احادیث بنیادی ترین دلیل نگارش این آثار است؛ هرچند انگیزه های شخصی و شرایط سیاسی-اجتماعی نیز در این امر دخیل بوده است.

کلیدواژه ها

کتب یوم و لیله, کتب الدعاء, کتب المزار, کتب ادعیه رجب, شعبان و رمضان, پنج سده نخست, حوزه های حدیثی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.