تجلی خویشکاری های زن در نوحه ها و مویه های زنان شاهنامه

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: مجله نثر پژوهی ادب فارسی، دوره: 19، شماره: 40
  • کد COI اختصاصی: JR_JLL-19-40_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 450
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

زهرا جمشیدی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی گرایش حماسی دانشگاه ارومیه

فاطمه مدرسی

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه

رحیم کوشش

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه

چکیده

زن و خویشکاری های او، یکی از موضوعات مهم و دقیق مباحث اسطوره شناسی و حماسی است، به گونه ای که کارل گوستاو یونگ، زن – مادر را یکی از کهن الگوهای خود معرفی کرده است. در اساطیر ایران و جهان، زنان نقش های مختلف و متعددی دارند که بر اساس جوامع و فرهنگ های آن ها، گاهی این نقش ها با یکدیگر تفاوت دارند. خویشکاری های زنان در اساطیر، به شکل خویشکاری های الهه ها و ایزدبانوان به منصه ظهور در می آید و در حماسه ها به صورت اعمالی که از زنانی شاخص سر می زند. تاثیر نقش ایزدبانوان بر زنان حماسی گاه مستقیم و گاه غیرمستقیم و ضمنی است. یکی از راه های نمود خویشکاری های زنان در حماسه ها، رفتار و کردار آنان در مصیبت ها و سوگواری های­شان است. در جستار حاضر با روشی تحلیلی- توصیفی و بررسی مویه ها و سوگواری های برخی از زنان شاخص شاهنامه؛ یعنی تهمینه، فرنگیس، جریره، کتایون و دخترانش به پاره ای از نقش های زن از جمله، نصیحتگری، شفقت و مهربانی، زایش، ستیزه با دشمن، برکت بخشی و بخشندگی، پرورش و ... دست می یابیم که این نقش ها از مهم ترین خویشکاری های الهه های مادر و کهن الگوی زن است.

کلیدواژه ها

کهن الگوی زن, خویشکاری الهه, اسطوره, حماسه, سوگواری, مویه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.