ارزیابی و تحلیل ریسک های زیست محیطی تالاب بین المللی خورخوران با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه علوم و مهندسی آبیاری، دوره: 40، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JISE-40-3_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 597
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سمیرا جعفری آذر

دانش آموخته کارشناسی ارشد ارزیابی و آمایش سرزمین دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران

غلامرضا سبزقبائی

استادیار گروه محیط زیست دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران

مرتضی توکلی

دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس

سیده سولماز دشتی

استادیار گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

ارزیابی ریسک ­زیست­محیطی یک ابزار مهم در مدیریت محیط­زیست به منظور کاهش مخاطرات در اکوسیستم­ها و دست­یابی به توسعه پایدار به شمار می­رود که امروزه در برنامه­ریزی­ها و سیاست­گذاری­های کشورهای مختلف جهان مورد توجه قرار گرفته است. تالاب­ها اکوسیستم­های حساس و بسیار ارزشمندی هستند که در سال­های اخیر با توجه به فعالیت­های مخرب انسانی با مخاطرات فراوانی مواجه شده­اند. استفاده از روش­های ارزیابی ریسک زیست­محیطی یکی از ابزارهای مهم در مطالعات مدیریت محیط­زیست و شناسایی و کاهش عوامل بالقوه آسیب­رسان محیط­زیستی برای حصول به توسعه پایدار است. این تحقیق به منظور شناسایی، رتبه­بندی و ارزیابی ریسک­های زیست­محیطی تهدید کننده تالاب بین­المللی خورخوران و ذخیره­گاه زیست­کره حرا، در استان هرمزگان در سال 1393 به انجام رسید. برای این منظور ابتدا با استفاده از روش دلفی ریسک­های شاخص تالاب شناسایی و به منظور رتبه­بندی و مشخص نمودن اولویت عوامل تهدید، از روش­های تصمیم­گیری چند معیاره AHP و TOPSIS استفاده گردید. در نهایت اولویت­بندی33 عامل ریسک در دو گروه طبیعی و زیست­محیطی (ریسک­های فیزیکی، بیولوژیکی، اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی) بر اساس سه شاخص شدت اثر، احتمال وقوع و حساسیت محیط ­پذیرنده صورت پذیرفت. نتایج حاکی از آن است که به ترتیب برحسب میزان نزدیکی (CL+) از بین معیارهای زیست­محیطی، آلودگی­های نفتی (8819/0)، صید بی­رویه و غیرمجاز (8770/0) و قاچاق سوخت (7106/0) و از میان معیارهای طبیعی، خشکسالی و تغییرات اقلیم (7211/0) در اولویت­های اول و سایر ریسک­ها در رتبه­های بعدی جای دارند. با توجه به نتایج به­دست آمده اولویت­های مدیریتی و برنامه­ریزی در جهت کاهش تاثیر و پیامدهای ریسک­ها که اثرات جبران­ناپذیری بر محیط­زیست و عملکرد تالاب دارند، می­بایست مورد توجه جدی قرار گیرند.

کلیدواژه ها

ارزیابی ریسک, تالاب بین المللی, تصمیم گیری چندمعیاره

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.