وارون سازی غیرخطی داده پروفیل گرانی به منظور تعیین عمق، شعاع و شکل هندسی چشمه بی هنجاری، مطالعه موردی: گنبد نمکی آجی چای

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش­ های ژئوفیزیک کاربردی، دوره: 3، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JRAG-3-1_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 352
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عطا اسحق زاده

کارشناسی ارشد، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران

ناهید سادات مرتضوی

کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان

چکیده

در این مقاله با استفاده از یک روش وارون سازی غیرخطی داده­های گرانی، پارامترهای عمق، شعاع، ضریب دامنه و عامل شکل چشمه بی­هنجاری محاسبه می­شود. با تعیین مقدار گرانی در مبدا مختصات و نیز دو مقدار دیگر گرانی در روی پروفیل برداشت، عمق چشمه بی­هنجاری با حل معادله غیرخطی f(z)=0 تخمین زده می شود. از آنجایی که در طبیعت، چشمه­های بی­هنجاری گرانی ناهمگن بوده و دارای شکل هندسی نامنظم می­باشند؛ داده­های گرانی پروفیلی معمولا نسبت به نقطه مبدا -که دارای مقدار گرانی بیشینه، بدون توجه به علامت مثبت و منفی آن، است و معرف مرکز چشمه بی­هنجاری است- نامتقارن است و منحنی تغییرات میدان گرانی در راستای پروفیل ناهموار است. به ­همین دلیل در عمل از چندین داده در طول یک پروفیل برای تخمین پارامترهای عمق، ضریب دامنه و عامل شکل استفاده می شود. با دانستن مقدار عمق، سه پارامتر شعاع، ضریب دامنه و عامل شکل قابل محاسبه می باشند. روش پیشنهادی، برای چشمه هایی با شکل های هندسی استوانه عمودی، استوانه قائم و کروی مورد بررسی قرار می گیرد. کارایی روش مذکور با افزودن نوفه تصادفی به میدان گرانی محاسبه شده برای مدل های مصنوعی نیز تحلیل می شود. همچنین تاثیر عمق و اختلاف فاصله در تعیین نقطه مبدا چشمه بی­هنجاری گرانی بررسی خواهد شد. از روش وارون سازی غیرخطی برای تخمین عمق، شعاع و نیز تعیین شکل حدودی یک گنبد نمکی استفاده می شود. در این مطالعه گنبد نمکی آجی چای بررسی شده و طی آن عمق گنبد مذکور در حدود 63/64 متر زمین و شعاع آن 8/34 متر برآورد شده است. همچنین شکل هندسی این گنبد نمکی بر اساس عامل شکل که 43/1 محاسبه شده است، به کره قابل تشبیه است.

کلیدواژه ها

ضریب دامنه, عامل شکل, گرانی, گنبد نمکی, وارون سازی غیرخطی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.