تحلیلی بر روند گسترش کالبدی- فضایی کلانشهر مشهد و افزایش آسیب پذیری در برابر زلزله

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: دوفصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری، دوره: 4، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_KJUSG-4-1_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 379
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جواد امیری

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

مهدی پیله ور

کارشناس ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین، دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، قم، ایران

مهران حاجیلو

کارشناس ارشد مدیریت امور شهری، دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، قم، ایران

امین فرجی ملایی

استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، قم، ایران

چکیده

زمینلرزه یکی از پدیدههای طبیعی کره زمین است که در صورت رویداد در مناطق  پرجمعیت  خسارات  جانی و مالی را به بار خواهدآورد. کلان شهر مشهد به عنوان دومین کلان شهر ایران دارای گسترش فیزیکی در ابعاد مختلف و به صورت پراکنده است. در این پژوهش تاثیر توسعه فضایی شهر مشهد در افزایش آسیب پذیری زلزله بررسی شده­است. روش تحقیق در مقاله حاضر تحلیلی- توصیفی بوده و با بهره گیری از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن به تحلیل چگونگی گسترش کالبدی- فضایی این شهر پرداخته شده­است. اهداف این تحقیق شامل مشخص کردن وضعیت گسترش فیزیکی شهر مشهد در سال های اخیر، تبیین رابطه افزایش جمعیت شهری و رشد کلان شهر مشهد و بررسی وضعیت گسترش فیزیکی شهر مشهد در ارتباط با آسیب پذیری ناشی از زلزله است. نتایج حاصل از مدل آنتروپی شانون، نشان می دهد که الگوی گسترش شهر افقی و پراکنده بوده و بنا بر مدل هلدرن، در گسترش فیزیکی شهر مشهد، 82 درصد ناشی از رشد جمعیت بوده و 18 درصد رشد شهر مربوط به رشد افقی شهر است. این رشد ناهماهنگ و غیراصولی شهر مشهد به ویژه در چند دهه اخیر و ساخت وساز در حریم گسل ها نشان می دهد که در صورت وقوع زلزله ای در مشهد، تلفات و صدمات جبران ناپذیری به این شهر وارد خواهد شد؛ بنابراین، مهم ترین عامل افزایش آسیب پذیری زمین لرزه ای شهر مشهد را می توان، گسترش افقی و بدون برنامه شهر دانست.

کلیدواژه ها

زلزله, آنتروپی, رشد و گسترش شهری, مدل شانون و هلدرن, مشهد

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.