چارچوبی مفهومی برای پیمایش دینداری در ایران
- سال انتشار: 1388
- محل انتشار: دوفصلنامه اسلام و علوم اجتماعی، دوره: 1، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_ISSJ-1-2_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 857
نویسندگان
عضو هییت علمی گروه جامعه شناس انقلاب پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
چکیده
محققان علوم اجتماعی در حوزه دین هنگامی که درصدد برمی آیند که حیطه گسترده و پیچیده ای چون دینداری را در سطحی وسیع و با شیوه پهنانگرانه پیمایش های اجتماعی مورد بررسی تجربی قرار دهند فقط به تعریف منطقی و مفهومی از دین و دینداری نیاز ندارند؛ بلکه، توجه اساسی آنها به تعاریف عملیاتی برای سنجش و اندازه گیری دینداری است. تعاریف عملیاتی، مفهوم کلی دین و دینداری را به اجزای تشکیل دهنده اش (ابعاد، مولفه ها، و معرف/ شاخص ها) جهت انجام پژوهش تجربی تجزیه می کند. در این مقاله، با واکاوی نظری و تجربی مفهوم دین و دینداری در دین اسلام و علوم اجتماعی تلاش گردید تا ابعاد و مولفه هایی که این پدیده را به صورت یک کلیت تجربی یا کلیت تیوریکی شکل داده است، مشخص و معین شود. در این راستا، ابتدا، دین و دینداری با درجه ای از انتزاع و براساس سه بعد اعتقادات، احساسات، و اعمال تعریف مفهومی شد. سپس، مولفه های درون هر بعد از دینداری مشخص گردیدند. یعنی، بعد اعتقادی دین به دو مولفه اصول و فروع ؛ بعد عاطفی دین به سه مولفه تجربه دینی ، علقه دینی و هویت دینی ؛ و بعد رفتاری دین به سه مولفه اخلاقیات ، شرعیات و عبادات تقسیم شدند. در پایان، برای ساخت سنجه دینداری در هر یک از مولفه های فوق الذکر، معرف/ شاخص های معینی براساس آموزه های اسلام ارایه گردید.کلیدواژه ها
دینداری, دین, پژوهش تجربی, تعریف مفهومی, تعریف عملیاتیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.