بازخوانی نقش مناظر آیینی در هویت بخشی به شهرهای ایرانی

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: ماهنامه باغ نظر، دوره: 15، شماره: 65
  • کد COI اختصاصی: JR_BAGH-15-65_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 619
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حمیده ابرقویی فرد

پژوهشگر دکتری معماری منظر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران

پریچهر صابونچی

پژوهشگر دکتری معماری منظر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران

احمدعلی فرزین

دکتری معماری، استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

بیان مساله: از دیرباز فضاهای آیینی نقش مهمی در شکل دهی به منظر شهرها و پایه های اعتقادی و فرهنگیجوامع بشری ایفا می کرده اند. به گونه ای که برخی از تاری خدانان یکی از علل اصلی تشکیل شهر را معطوف بهعملکرد آیینی و معنوی آن می دانند. فضاهای آیینی به واسطه تجربه مشارکت و هم حسی فضایی یکی ازقوی ترین تجربه های فضای جمعی هستند که در فرهنگ ما ایرانیان با داشتن مناسبات نزدیک با عوامل طبیعیچون آب و درخت و بهره مندی از ماهیت جمعی و آیینی، کیفیت مثبت محیطی را برای تقویت تعاملات وروابط اجتماعی فراهم کرده و به تبع آن امکان شکل گیری ذهنیت واحد ساکنان از شهرشان را ایجادکرده اند. باآغاز دوران اسلامی مناظر آیینی به شیو های خاص در منظر شهرهای ایرانی تداوم یافته و زمینه ساز شکل گیریتحولاتی در کالبد شهرها، حیات اجتماع یشان، ادراکات شهروندان از آنها و به طور کلی هویت شهر ایرانی شدند.هدف: هدف اصلی در پژوهش حاضر واکاوی چرایی و چگونگی تاثیر مناظر آیینی بر هویت شهرهای ایرانی، بهواسطه ادغام محتوای شکلی (طبیعی) و ذهنی (اجتماعی) مشترک آنها است.روش تحقیق: ابتدا به منظور تبیین چرایی و علت اثرگذاری مناظر آیینی، الگوی شکلی و معنایی مشترکطبیعت گرایانه و اجتماعی این مناظر مورد مطالعه قرار گرفته و اثرگذاری آنها بر هویت شهرها به صورت نقاطعطف اجتماعی و معنایی بررسی شد. سپس برای مشخص ساختن نحوه و چگونگی این تاثیرگذاری، مطابق بامفهوم سازمان فضایی شهر که مفهومی ذهنی و مبتنی بر ارتباطات دو جزء اصلی مرکزیت و کل های کوچک(محلات) است، حوزه اثرگذاری این مناظر بر هویت شهر در سه سطح مرکزیت شهر در شهرهای آیینی (کلان)،شبکه ای از مراکز محلات آیینی در سطح شهر (میانی) و مرکز محلات آیینی مستقل (خرد) مورد بررسی قرار گرفت.نتیجه گیری: در بسیاری از شهرهای ایرانی، الگوی شکلی مشابه مناظرآیینی، سبب توسعه شهر و محلات آندر اطراف آنها شده و سپس با دارا بودن مشخصه ها و آثار ذهنی مشترک ناشی از ماهیت آیینی، اجتماعی ومعنایی شان نقش برجسته ای را در زمینه ادراک منظر توسط ساکنین در محلات و شهرها بر عهده گرفته اند وبه بخشی از وجه ممیزه شکلی و ذهنی شهر تبدیل شده اند.

کلیدواژه ها

منظر آیینی، هویت، آیین، شهر ایرانی، شهر اسلامی، طبیعت گرایی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.