تحلیل الگوی فضایی سکونتگاه های روستایی در ارتباط با آسیب پذیری از زلزله (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان مرند)
- سال انتشار: 1395
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی روستایی، دوره: 5، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_RRP-5-3_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 531
نویسندگان
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده
هدف: زلزله یکی از مهمترین عوامل آسیب پذیری نواحی روستایی در ایران است که به خصوص به دلیل عمق کم کانون، خسارات زیادی را به دنبال دارد. علاوه بر موقعیت مطلق و نسبی نواحی مختلف کشور، گسیختگی سازمان فضایی و فقدان سلسله مراتب مبتنی بر رابطه تعاملی میان سکونتگاه ها، یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار است. این امر منجر به نا به سامانی جمعیت، فعالیت، خدمات و کارکردها و در نتیجه، افزایش میزان آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی در برابر مخاطرات طبیعی و از آن جمله زلزله می شود. در این ارتباط، تعیین الگوی مناسب نظام استقرار سکونتگاه ها برای محدودکردن اثرات نامطلوب زلزله، ضروری به نظر می رسد که تلاش شده تا در منطقه مورد مطالعه به انجام رسد. روش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و با روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. داده های مورد نیاز از مطالعات کتابخانه ای و داده های مرکز آمار ایران 1390 گردآوری شده اند. جامعه آماری این تحقیق شامل 74 روستای بخش مرکزی شهرستان مرند می باشد که به صورت تمام شماری مورد مطالعه قرار گرفتند. در این راستا از بین مدل ها و تکنیک های مورد بررسی برای تحلیل فضایی، مدل همبستگی خودکار فضایی مبتنی بر شاخص مورن I، جهت تعیین پراکندگی/ تمرکز آسیب پذیری فضایی سکونتگاه-های روستایی و آزمون آماری کالموگراف- اسمیرنف جهت تحلیل معناداری تفاوت توزیع روستاها در سطوح مختلف آسیب پذیری در محدوده مورد مطالعه استفاده شد. در پردازش و تحلیل داده ها و نیز نمایش نتایج، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) مورد توجه بوده است. یافته ها: نتایج تحلیل مورن I، آماره 0/94 را نشان می دهد. بر این اساس، چنین به نظر میرسد که از نظر هندسه فضایی، الگوی اسکان حاکم در منطقه مورد مطالعه، متمرکز یا خوشه ای بوده و روستاها به صورت متعادل و یکنواخت در محدوده مورد مطالعه توزیع نشده اند. نتایج آزمون کالموگراف- اسمیرنف نیز نشان می دهد که آماره آزمون (Dmax=0.205) از مقدار بحرانی (1-a )W بزرگتر است. این نشان دهنده وجود تفاوت معنادار بین توزیع روستاها در طبقات مختلف آسیب پذیری با مقادیر مورد انتظار است. محدودیت ها/ راهبردها: فقدان پیشینه تحقیق کافی، از چالش های مطالعه حاضر است. راهکارهای عملی: با عنایت به آسیب پذیری بالای محدوده مورد مطالعه و الگوی فضایی حاکم بر منطقه، در برنامه ریزی توسعه فضایی روستاها، لازم است تغییرات در ویژگی های اقتصادی- اجتماعی و کالبدی- فضایی آنها لحاظ شود تا آسیب پذیری کاهش و محدوده مورد مطالعه نسبت به شرایط بحرانی انعطاف پذیر شود. اصالت و ارزش: پژوهش حاضر در مقایسه با مطالعات صورت گرفته، به دنبال ارایه رویکردی متفاوت و نو برای مطالعه فضایی آسیب پذیری سکونتگاه ها است.کلیدواژه ها
زلزله، سکونتگاه روستایی، مدیریت بحران، تحلیل فضایی، الگوی توزیعمقالات مرتبط جدید
- بررسی وضعیت شاخص های اجتماعی-فرهنگی شهر چالوس از رویکرد مدیریت شهری
- بررسی نقش دهیاریها در توسعهفضایی کالبدی سکونتگاه های روستایی مطالعه موردی(منطقه فریدونشهر)
- بررسی نقش فناوری بلاکچین در گردشگری هوشمند
- تحلیل روند توسعه یافتگی شاخص های جابه جایی شهری (نمونه موردی: شهرستان خوی)
- تحلیل عوامل جغرافیایی موثر برضعف اجرایی دهیاران روستاها (مورد مطالعه:نرماشیر،پشت رود شهرستان بم)
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.