نقش عامل مذهب در رشد و گسترش شهر و شهرنشینی (مطالعه موردی: شهر قم)
- سال انتشار: 1395
- محل انتشار: چهارمین کنگره بین المللی عمران ، معماری و توسعه شهری
- کد COI اختصاصی: ICSAU04_2421
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 905
نویسندگان
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان
چکیده
شهر قم یکی از شهرهای در حاشیه کویر و مرکزی ایران است که از لحاظ استراتژیک و مذهبی شهری مهم در تاریخایران بوده و به دلیل وجود حرم حضرت معصومه (س)، مسجد مقدس جمکران و مزار امامزادگان و بزرگان در آن، دارابودن شان مرکزیت برای روحانیت و پایگاه انقلاب اسلامی، قرار گرفتن در یک منطقه حساس مذهبی، تجاری و ارتباطیو نزدیکی به پایتخت سیاسی کشور از موقعیت ویژه و حساسی برخوردار است. این شهر مانند بسیاری از شهرهای دیگر بامشکل گسترش بی رویه روبرو است و با وجود اینکه از نظر شرایط طبیعی و اقلیمی وضعیت مناسبی ندارد و از طرفی ازکمبود منابع آب و کاهش سطوح سفره های آب زیرزمینی رنج می برد، اما روز به روز بر جمعیت و وسعت آن افزوده می-شود و به همین نسبت، مشکلات آن نیز افزایش می یابد. سیل مهاجرت ها به قم موجب گسترش اسکان غیررسمی و درنتیجه، بروز تضادها و ناهنجاری ها شده است. بی تردید مهمترین عامل در رشد و گسترش شهرنشینی قم، قطبیت مذهبی این شهر و همچنین نقش سیاسی- اجتماعی آن است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دست آورده است، اگر چه عوامل دیگری نظیر: موقعیت جغرافیایی مناسب، نزدیکی به تهران، دارا بودن نقش ارتباطی و وضعیت زیارتی اینشهر نیز در این باره بی تاثیر نبوده است؛ اما همه این عوامل تحت الشعاع عامل مذهبی آن است. از این رو، پژوهش حاضربا روش توصیفی- تحلیلی ، به بررسی روند گسترش این شهر و مشکلات متعددی که گسترش بی رویه شهرنشینی را به دنبال دارد، پرداخته است تا از این بازنگری بتوان نوع جهت گیری و عواملی که سبب گسترش آن بوده اند را شناسایینمود. لذا سعی می شود تا ابتدا با استفاده از روش تحلیل توضیحی فاکتورها، عوامل اصلی موثر در رشد و گسترششهرنشینی قم استخراج و معرفی شده و سپس با استفاده از روش تحلیل مسیر رابطه بین این متغیرها و درجه تاثیر هریک از آنها بر یکدیگر نشان داده شود. هدف اصلی تحقیق، شناخت و بررسی نقش مذهب در گسترش شهر قم می-باشد. جهت گردآوری اطلاعات، تکیه اصلی این مطالعه بر مستندات مرکز آمار ایران، سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان قم، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قم و شهرداری قم بوده که برای تحلیل آنها از روش تحلیل مسیر و نرم افزار SPSS استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که عوامل انسانی با میزان 0/811 و عوامل اقتصادی با میزان 0/735 بعنوان معیارهای بنیادی توسعه، بیشترین تاثیرات را در رشد و گسترش شهرنشینی در شهر قم دارند و این عوامل به واسطه عوامل مذهبی (با میزان 0/672) به رشد شهرنشینی شدت داده اند.کلیدواژه ها
شهرنشینی، گسترش، عوامل مذهبی، تحلیل مسیر، شهر قممقالات مرتبط جدید
- بررسی عملکرد لرزه ای سازه های بتنی در مقابل حوادث طبیعی همچون زلزله
- بررسی جایگاه هوش مصنوعی در موفقیت مهندسی عمران
- نقش و جایگاه عمران و شهرسازی در ایجاد و توسعه گردشگری شهرهای شمالی
- واکاوی ویژگی های محیط های معماری و شهرسازی در دوران همه گیری ویروس کرونا
- بررسی ویژگی های شهر دوستدارکودک از منظر طراحی فضاهای شهری
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.