محسن قانع - بخش بیماریهای داخلی دامهای بزرگ، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز
خلیل بدیعی - بخش بیماریهای داخلی دامهای بزرگ، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز
سیدمصطفی رضوی - بخش بیماریهای داخلی دامهای بزرگ، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز

تنیا هیداتیژنا از جمله شایع ترین سستودهای دستگاه گوارش سگ ها ی گله در ا یران است . عمده میزبانان واسط این سستود گوسفند، بز و گاو هستند . با خوردن تخم های حاوی اونکوسفر، مرحله سیستی سرکوس انگل در بدن میزبان واسط تشکیل می شود . اونکوسفر در روده از تخم خارج شده و از دیواره روده وارد گردش خون و کبد می شود . در این مرحله نوزاد فعالانه و عمدتاً در زیر کپسول کبد به مهاجرت می پردازد و مانند فاسیولا در بافت کبد رشته های خونریزی و فیبروز از خود بجای می گذارد . اهمیت واقعی انگل نیز به دلیل همین آسیب کبدی است . در سه گله گوسفند از مناطق مختلف استان فارس علایم بالینی و ضایعات انگل به شرح ذیل در د ام های زنده و تلف شده مشاهده گردید . در یک مورد گله ای با سه رأس تلفات میش و بروز علایمی همچون بی حالی، زمین گیری، بزرگ شدن شکم و مرگ سریع به درمانگاه دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز ارجاع گردید . در کالبدگشایی شکم پر از مایع کاهی رنگ و کبد به شدت متورم و دارای رشته های متعدد خونریزی بود . در مورد دیگری 5 رأس بره 2 ماهه تلف شده بودند و در گله سه رأس بره دیگر با علایم مشابه وجود داشت . در کالبدگشایی تلفات نیز درجات مختلفی از آسیب کبدی و حتی نفوذ نوزادها ی انگل به ریه، غدد لنفاوی مدیاستن و مزانتر دیده می شد . در مور د سوم 8 رأس بره 1/5 ماهه تلف شده بودند و 15 رأس دیگر نیز بیمار بودند که در کالبدگشایی تلفات، علایم مشابه موارد قبل دیده شد . با توجه به علایم و مشاهده سیستی سرکوس تنیوکولیس در مقاطع کبد و بخش های دیگر سیستی سرکوزیس تشخیص داده شد . از پرازیکوانتل جهت درمان سگ های گله ها، دام های بیمار و در معرض خطر استفاده شد . از آن جایی که علایم و ضایعات این آلودگی در مرحله نوزادی بسیار شبیه فاسیلوز حاد در نشخوارکنندگان است لذا تشخیص تفریقی این دو بیماری از یکدیگر و توجه به تفاوت راهکارهای درمانی آنها برای دامپزشکان دست اندرکار در تشخیص و درمان بیماری های نشخوارکنندگان کوچک ضروری به نظر می رسد .