تحلیلی بر جایگاه شهر و شهرنشینی در توسعه جامعه مدنی

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: نخستین همایش ملی جامعه، معماری و شهر
  • کد COI اختصاصی: CSAC01_025
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 949
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

احمد پوراحمد

استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا

سیدعلی حسینی

دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا

چکیده

شهر و فرآیند شهرنشینی که امروز به شکل زیست غالب تمام بشریت درآمده و در آینده نزدیک شاید به تنها شکل سکونتگاهی و زندگی اجتماعی انسان ها تبدیل شود. شهر همواره ساز و کاری متحول و پویا در حال تغییر و دگرگونی است و این تغییر و دگرگونی تحت شرایط مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... رخ می دهد. با مطرح شدن مفهوم فراگیر جامعه مدنی، این انگاره به عنوان عامل مهم در تحول ودگرگونی شهرها وارد عمل می شود و تاثیر خود را بر ویژگی های فضایی کالبدی شهر برجای می گذارد. – شهر به عنوان نماد کالبدی، اوضاع فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، در هر عصر و دوره ای می تواندمعیاری جهت ارزیابی روند تحولات جامعه در آن دوره باشد. یکی از فاکتورهای اساسی برای تحقق جامعه مدنی در هر بستر جغرافیایی، توسعه فرهنگ سیاسی و متغیرهای مرتبط با آن می باشد. لذا هدف این پژوهش،بررسی ارتباط بین شهر و شهرنشینی و فرهنگ سیاسی به منظور تبیین نقش شهرنشینی بر توسعه جامعه مدنی در ایران می باشد. در این راستا جهت استخراج مولفه، شاخص و متغیرهای شهرنشینی و فرهنگ سیاسی و همچنین سنجش ارتباط و اثرات مستقیم و غیر مستقیم آنها از روششناسی آمیخته بهره گرفته شده است. فرآیند کلی پژوهش نیز به دو بخش تدوین و ترسیم مدل تاثیر شهرنشینی بر توسعه فرهنگ سیاسی و سنجش و آزمون میزان تاثیرگذاری شهرنشینی بر توسعه فرهنگ سیاسی تقسیم میگردد، که در گام اول جهت ترسیم اولیه مدل از روش دلفی سیاستی و در گام دوم نیز از پرسشنامه بهره گرفته شده است. به منظور سنجش روابط بین مولفه-های پژوهش از آزمون ناپارمتریک اسپیرمن و جهت برآورد اثرات مستقیم و غیر مستقیم مولفهها بر توسعه سیاسی از روش تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که شهرنشینی و فرآیند آن به عنوان یکی از مولفه های زیربنایی توسعه فرهنگ سیاسی به طور اخص و توسعه جامعه مدنی به طور اعم می باشد. این فرآیند با ارتقا مولفه هایی نظیر مشارکت سیاسی، آگاهی سیاسی، آزادی بیان و اندیشه، دموکراسی، نهاد سازی، بسیج اجتماعی و شکل گیری فضاهای عمومی و مجازی منجر به بسط و توسعه مفاهیم جامعه مدنی شده و به طور کلی بر توسعه سیاسی یک نظام اجتماعی تاثیرگذار است.

کلیدواژه ها

توسعه، شهرنشینی، جامعه مدنی، فرهنگ سیاسی، ایران

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.