بررسی اندیشههای گنوستیک در دیوان حافظ

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: کنگره بین المللی زبان و ادبیات
  • کد COI اختصاصی: LPMCONF01_0296
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 892
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فاطمه جعفری کمانگر

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

در این پژوهش گنوسیزم به معنای اخص آن یعنی گنوسیزم اسلامی است که عبارت است از نوعی عرفان برگرفته از اندیشههای شرقی و توحید اشراقی هند و ایرانی که ایرانیان آن رابه عنوان سلاح ایدیولوژیک خود در مقابله با خلفای بغداد به کار گرفتند.این اندیشه که شکل گیری آن در نخستین قرون آغاز اسلام بود، علاوه بر پدید آورن مذاهب بسیار، اصول اولیهی تصوف اسلامی نیز به شمار آمد و هرچند همواره مورد تفتیش خلفا و پادشاهان در رکاب آنها بود و سرهای زیادی نیز به دلیل اعتقادبه آن بر بلندای دار کشانده شد، هرگز نابود نشد و ذهن و زبان اندیشمندان عرفان اسلامی را به نوعی درگیر خود کرد. خواجهحافظ شیرازی نیز از این مقوله مستثنی نیست. پژوهش حاضر بدون این که در نظر داشته باشد عرفان حافظ را اثبات کند یا او را تحت لوای مذهبی خاص قرار دهد، بر آن است به بررسی اندیشههای گنوسیستی به طور عام در غزلیات وی بپردازد. در اینپژوهش ثابت شده است اندیشههای حافظ خارج از مبحث شیعه و سنی و اشعری و معتزلی مبتنی بر گنوسیزم اسلامی است که پایههای آن بر توحید اشراقی و آراء روشنفکرانهی اسلامی - ایرانی بنا نهاده شده است نه دین ساده و تلقینی عرب

کلیدواژه ها

گنوسیزم، حافظ، عرفان اسلامی، تصوف، تشیع

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.