تدوین سیاست ها و راهبردهای بازآفرینی در بافت تاریخی شهر اراک

سال انتشار: 1395
محل انتشار: اولین کنگره بین المللی معماری هدف
کد COI اختصاصی: ARCHCONFKHA01_055
زبان مقاله: فارسی
تعداد مشاهده: 998

نویسندگان

گروه معماری ،دانشکده فنی مهندسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

چکیده

در سال های قبل از دوران صنعتی شدن، روند آرام تغییر شکل و نوسازی شهرهای تاریخی گذشته را عمدتا معیارهای فرهنگی تعیین می کردند. این معیارها در طی زمان شکل می گرفتند و ابزار فنی محدود آن روزگار تاثیر ا ندکی بر آن داشت. از نیمه دوم قرن نوزدهم به بعد، امر دخالت در بافت کالبدی شهرها به شکل های متفاوتی صورت پذیرفت و تلاش نظام مند برای احیاء مراکز قدیمی کسب و کار در گرایشات جدید حفاظتی مطرح شد تا اینکه بالاخره شهرهای زیادی تهیه برنامه های جدید مرکز شهر را در دهه 1970 به عهده گرفتند. ارزش های مدنی و تاریخی و فرهنگی هر شهر علاوه بر وجود ابنیه تاریخی بافت تاریخی آن شهر را نیز به عنوان شبکه به هم پیچیده ای از روابط کالبدی و بازتابی از نحوه زندگی و تمدن به یادگار مانده از نسل های پیشین نیز شامل می گردد، که امروزه با فزونی شدید جمعیت و رشد و توسعه بی وقفه، ساخت و سازهای بی رویه و ارایه ایده های معماری و شهر سازی بی هویت دچار بسیاری از ناهنجاری ها و تضادها گردیده، لذا پیش بینی اقداماتی مسیولانه و به اجرا گذاردن سیاست های حفاظتی مستمر و شناختی دقیق و منطبق با اصول، مفاهیم و ارزش ها و پتانسیل های موجود و ارایه راهکارهایی با کارایی لازم و همخوان با فرهنگ، سنت و باورهای اهالی بومی و توجه توامان به نیازهای کنونی آنها امری اجتناب ناپذیرمی نماید که این مهم جز با شناخت و تدوین برنامه ریزی دقیق در بازآفرینی هسته تاریخی هر شهر امکان پذیر نیست. اقدامات و عملیات حفظ و باززنده سازی فضاهای شهری نه به عنوان پدیده های نمادین بلکه به دلیل شناخت سیر تحول و تکامل تاریخ شهرسازی و تمدن شهرنشینی، حفظ هویت و اصالت شهری و تبیین حیات شهری براساس شواهد و مدارک موجود از ضرورت و اهمیت بسیاری برخوردار است. پرداختن به بافت تاریخی شهر اراک با پیشینه اندکی که دارد و با توجه به نوع کم نظیر سازماندهی فضایی شهر قلعه ابتدایی و انسجام و انتظام در پیکره های کالبدی بناها و برخوردهای سیستماتیک در برنامه ریزی شهری اولیه از طرفی و ناتوانی و فرسودگی اندک بازمانده های این بافت در عرصه رقابت و تقابل با توسعه صنعتی شهر، ضرورت ارایه برنامه ریزی و راهکارهای کارآمد را بیش از پیش می نمایاند. لذا مهمترین هدف در این مقاله به عنوان نخستین و مهمترین گام در روند بازآفرینی شهر قلعه سلطان آباد (اراک) با کانون توجه قرار دادن دو مقوله ساماندهی و حفاظت، مبتنی بر برداشت های میدانی از وضعیت موجود و استناد به مدارک و شواهد تاریخی، تهیه و تدوین سازواره ای تحلیلی بوده که بستر لازم شکلگیری طرح ها را فراهم می نماید. با روشی کیفی و بر اساس این سازواره نوع فعالیت و بستر مداخلات، پیش بینی و تحلیل و نهایتا به تدوین خط مشی ها و دستورالعمل هایی اجرایی بازآفرینی بافت قلعه تاریخی شهر اراک منجر می گردد. در همین راستا حفاظت از گونه ای بی نظیر از سازماندهی فضای شهری در کنار مفاهیم و ارزش های مستتر در ان و توجه همزمان به توسعه شهر و توجه به شرایط زمانی و مکانی حاضر در ارتباط با نیازها، رفتار و فعالیت اجتماعی شهروندان مهمترین دستاورد طرح این پژوهش می باشد.

کلیدواژه ها

بازافرینی، برنامه ریزی بافت تاریخی، بازار، شهر قلعه، اراک

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.