تأملی در روش تحلیل گفتمان از منظر فوکو

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: کنگره بین المللی علوم انسانی، مطالعات فرهنگی
  • کد COI اختصاصی: CPCONF01_049
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 2529
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

زهره طباطبایی

استادیار گروه هنر اسلامی دانشگاه هنر اصفهان

حکیمه طاهر

کارشناس ارشد هنر اسلامی دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

در سال های اخیر، رویکردهای بسیار گوناگونی برای پژوهش در زمینه فرهنگ و تاریخ در جوامع مختلف، به وجود آمده است که از مهمترین این رویکردها می توان به روش های تحلیل گفتمان اشاره کرد علیرغم وجود اهداف و مفاهیم مشترکی که در همه رویکردهای تحلیل گفتمانی وجود دارد، تفاوت در بنیان های نظری و روش های تحلیل، رویکردهای متفاوتی را در این حوزه به وجود آورده است که در این پژوهش رویکرد فوکو به این مسئله و شیوه تحلیل گفتمانی او در این زمینه انتخاب شده است. میشل فوکو کسی است که نقش اساسی در تکوین تحلیل گفتمان داشت و می توان گفت تمامی رویکردهای تحلیل گفتمان از نظریات او، تأثیر پذیرفته اند.در این گفتار، با استفاده از روش کتابخانه ای به گردآوری اطلاعات در خصوص این رویکرد و مبانی اصلی روش شناسی فوکو پرداخته می شود و واژه ها و مفاهیم اساسی همچون اپیستمه، دیرینه شناسی، تبارشناسی و همچنین ارتباطی که فوکو میان ساز و کار قدرت و دانش در جوامع مختلف برقرار می کند، به صورت مختصر شرح داده می شود. از مهمترین فواید مطالعه و بررسی چنین رویکردهایی، می توان به استفاده از آنها برای مطالعه تاریخ گذشته و یا دوران معاصر کشور اشاره کرد. چنین رویکردی می تواند بسیاری از پیش داوری ها و تعصبات را که مانع نقد و بررسی فرهنگ و ارزش های جامعه می گردد را از میان بردارد و زمینه را برای نقد و بررسی هنجارهای جامعه در دوران مختلف تاریخی بگشاید.

کلیدواژه ها

تحلیل گفتمان، میشل فوکو، اپیستمه، دیرینه شناسی، تبارشناسی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.