سارا فرج پور خزاعی - دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولوژی ورزشی دانشگاه تبریز
افشار جعفری - دانشیار فیزیولوژی ورزشی دانشگاه تبریز
محمدرضا علیپور - دانشیار فیزیولوژی دانشگاه علوم بزشکی تبریز

چاقی در دنیا یکی از مهمترین معضلات سلامتی محسوب می شود که با بیماری هایی مانند فشارخون، دیابت و بیماری های قلبی عروقی در ارتباط است. فعالیت بدنی به طور چشمگیری این خطرها را کاهش می دهد. اخیرا تمرینات استقامتی و مقاومتی به اشکال مختلف تمرین تحت عنوان تمرین ترکیبی به عنوان یک روش تمرینی توجه محققین را به خود جلب کرده است. پیشنهاد می شود برای درمان چاقی، فعالیت بدنی با رژیم غذایی کاهنده ی وزن همراه شود. ارتباط مثبتی بین اضافه وزن و افزایش فشارخون وجود دارد و هنگام ورزش نیز فشارخون اندکی افزایش می یابد، با توجه به این که کافئین نیز موجب افزایش فشار خون می شود، در مطالعه ی حاضر اثر تعاملی تمرین ترکیبی(ایروبیک-مقاومتی) و مکمل دهی کافئین بر شاخص های تن سنجی و همودینامیکی دختران دارای اضافه وزن و چاق مورد بررسی قرار داده شد. 18 ‏دانشجوی دختر سالم دارای اضافه وزن و چاق دانشگاه تبریز (سن 23/85 ± 0/82 ‏، نمایه ی توده ی بدن 28/54 ± 0/71 ‏، وزن 73/70± 1/74 ‏، قد 1/61 ± 0/01) در قالب طرح نیمه تجربی و دوسویه کور به طور تصادفی در دو گروه ده نفری همگن (تمرین ترکیبی 5 ‏مکمل کافئین) و (تمرین ترکیبی 5 ‏درونما) جایگزین شدند. قبل و بعداز 30 ‏روز تمرین ترکیبی و مکمل دهی همزمان کافئین و درونما (پنج میلی گرم /کیلوگرم وزن بدن /روز) شاخص های تن سنجی و همودینامیکی در حالت ناشتا اندازه گیری شدند. داده ها در سطح معنی داری 0/05 ‏بررسی شد. در وزن و شاخص توده ی بدن هر دو گروه‏(تمرین ترکیبی 5 ‏مکمل کافئین) و (تمرین ترکیبی نه درونما) بعد از چهار هفته تغییر معناداری مشاهده شد. شاخص دور کمر/دور لگن (WHR) در هر دو گروه کاهش یافت اما بین دو گروه تفاوت معناداری وجود نداشت. میزان فشارخون سیستولیک و ضربان قلب استراحتی و حاصلضرب ضربان-فشار (شاخص نسبی کار قلبی) هر دو گروه پس از چهار هفته کاهش یافت اما در بین دو گروه تفاوت معناداری یافت نشد. فشارخون دیاستولیک در هر دو گروه تغییر معنی داری نشان نداد. در این مطالعه مصرف 5 ‏میلی گرم کافئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن که تقریبآ معادل 2 ‏تا 3 ‏فنجان قهوه است، نمی تواند موجب افزایش فشارخون بیش از حد طبیعی افراد دارای اضافه وزن در حالت استراحت شود. با توجه به نتایج این مطالعه، تمرین ترکیبی و مکمل دهی کافئین می تواند اقدامی موثر در جهت کنترل فشارخون و بیماری های قلبی عروقی باشد و همچنین ویژگی های آنتروپومتریکی بدن را بهبود دهد.

تمرین ترکیبی، کافئین، تن سنجی، فشارخون