دریچه ای به روی جامعه شناسی فناوری (مروری بر مطالعات اجتماعی علم و فناوری)

سال انتشار: 1391
محل انتشار: فصلنامه سیاست نامه علم و فناوری، دوره: 2، شماره: 1
کد COI اختصاصی: JR_RISTIP-2-1_006
زبان مقاله: فارسی
تعداد مشاهده: 540

نویسندگان

دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه تهران

چکیده

جامعه شناسی درباره فناوری چه می تواند بگوید؟ از زمان شکل گیری جامعه شناسی و به ویژه از بمان به وجود آمدن شاخه جامعه شناسی معرفت تا چند دهه پیش، همه صورت های معرفت بشری در قلمرو تحلیل جامعه شناسی تعریف می شد به جز 2 قلمرو علوم طبیعی و فناوری، به بیان دقیق تر، در حالی که همه حوزه های معرفتی بشری، از جمله باورها، اسطوره ها و نهادهای اجتماعی بشری، از هر جهت مورد تحلیل جامعه شناختی قرار می گرفت و فرایند برساخته شدن و تغییر و تحول آنها تحلیل می شد، علم و فناوری به مثابه «جعبه سیاه» ی تلقی می شدند که جامعه شناسی حق ورود به آنها و تحلیل سازوکارهای درونی رشد و توسعه (برساخته شدن) آنها را نداشت، چون علم معرفتی «عینی» محسوب می شد و فناوری نتیجه محصول این معرفت عینی. اما از نیمه دوم قرن بیستم میلادی با ظهرو فیلسوفان و جامعه شناسان علمی مانند کوهن و وینج و ... و پذیرش گسترده بر ساختگرایی اجتماعی، این جعبه سیاه علم و فناوری بر روی جامعه شناسان گشوده شد و علم و فناوری به عنوان «برساخته اهی اجتماعی»، همانند دیگر معرفت ها و محصولات بشری، موضوع بررسی جامعه شناسی قرار گرفت. در حوزه علم نبرنامه تجربی نسبی گرایی» (EPOR) و در حوزه فناوری رویکرد «برساخته شدن اجتماعی فناوری» (SCOT) از روشن ترین صورتبندی های ارائه شده مرتبط با مطالعات متأخر علم و فناوری هستند که در این مقاله به معرفی آنها می پردازیم.

کلیدواژه ها

جامعه شناسی، جعبه سیاه علم و فناوری، انعطاف پذیری تفسیری، برساخته شدن اجتماعی فناوری

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.