الهام نویدی - کارشناس ارشد مدیریت دولتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سیرجان

سازمانها به عنوان بازوهای اجرائی دولتها بوده و کارکنان آنان، در واقع نقش آفرینان اصلی، سازمانها هستند. این سازمانها، بویژه سازمانها در کشورهای جهان سوم که نیازمند جهشی عمده در افزایش کارآمدی میباشند، بایستی زمینه را به گونه ای فراهم سازند که کارکنان و مدیرانشان با طیب خاطر تمامی تجربیات، تواناییها و ظرفیت های خود را در جهت اعتلای اهداف سازمانی بکار گیرند و این امر میسر نخواهد شد، مگر آنکه اصول و قواعد مربوط به رفتار شهروندی سازمانی (OCB) شناسایی و بسترهای لازم برای پیاده سازی اینگونه رفتارها فراهم گردد تا سازمانها نوآورر، منعطف، بهره ور و در برابر بقا و موفقیتشان مسئول باشند. بنابراین هدف از این پژوهش آشنایی با OCB و تبیین و توصیف آن در جامعه آماری مورد تحقیق است. ابعاد OCB شامل؛ نوع دوستی، آداب اجتماعی، وجدان، جوانمردی و احترام و تکریم میباشند. از کارکنان دستگاه های اجرائی شهر سیرجان به عنوان جامعه آماری با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی غیر سهمیه ای، نمونه 233 نفری انتخاب شد. داده های تحقیق از طریق پرسشنامه استاندارد پودساکوف جمعآوری گردید. با نرم افزار 9 SPSS وضعیت OCB کارکنان جامعه آماری مشخص شد و جهت بررسی رابطه متغیرهای جمعیت شناختی کارکنان با OCB آنان از آزمون های منویتنی، و کروسکالوالیس استفاده شد. نتایج رابطه ای بین مؤلفه های متغیرهای جمعیت شناختی کارکنان با OCB آنان نشان نداد اما با توجه به میانگین بدست آمده (4/2839) معلوم گردید که میزان بهره گیری کارکنان از OCB در سطح بسیار بالایی قرار دارد وبالاترین میانگین مربوط به بعد وجدان و کمترین میانگین مربوط به بعد آداب اجتماعی آن بود. در پایان پیشنهاداتی برای ایجاد و توسعه OCB و اقدامات سازمانی که می تواند در افزایش این رفتار در سازمان مؤثر باشد مطرح گردید.

رفتار شهروندی سازمانی، رفتارهای ضد شهروندی، دستگاههای اجرائی، شهروند و شهروندی