گذار از آسان فهمی به تفکر استعاری: نقش استعاره در ادبیات و تجلی آن در معماری

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: نخستین کنفرانس ملی معماری، موسیقی، ادبیات
  • کد COI اختصاصی: CAML01_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 820
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حامد خیرآبادی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

مریم مصدقی

کارشناس ارشد پژوهش هنر

چکیده

استعاره صرفا ابزار زیباییشناختی و سبکی در زبان نیست بلکه با توجه به اینکه تفکر به لحاظ بنیادین استعاری است، باید استعاره را مفهومی کمکی دانست که برای رساندن مفاهیم سخت و دیریاب از جهان هستی مورد استفاده قرار میگیرد. با این وجود، تمایزی که بین حقیقی و استعاری قائل هستیم، تنها در جوامعی دیده میشود که توانایی تفکر انتزاعی را کسب کردهاند و هرجا تفکر انضمامی است، چنین تمایزی وجود ندارد. استعاره راهی برای اندیشیدن و نمایش خیالی حقیقت است. استفاده از ایماژها در فضای استعاری در ادبیات و بهخصوص هنر شعر ابزاری شناخته شده است اما این رویکرد در هنرهای تجسمی و بهویژه در معماری نیز استفاده میشود و هنرمند با بهرهگیری از ادبیات بدون کلام و با پیامی استعاری و غیرمستقیم، مفهومی را به تصویر میکشد. تخیل، نمادپردازی، منشوری بودن و چندمعنایی بودن از جمله وجوه مشترک ادبیات و معماریاند اما این دو در استعاره که بهکارگیری عناصر به شیوهای است که از جبر جمعی فراتر رفته و با خود لایههای معنایی زیادی همراه دارد به یکدیگر پیوند میخورند. نویسندگان این مقاله در پی پاسخ این پرسش که در عرصهی ادبیات و معماری، استعاره در تقابل با آسانفهمی، چگونه در کیفیت زندگی و رشد آگاهی جامعه تأثیرگذار است، با نگریستن به نماد همچون عنصری ارتباطی و دارای جنبهی استعاری، به بررسی برجستهترین نمادهای مشترک میان ادبیات فارسی و معماری ایرانی- اسلامی پرداخته و برآنند که مهمترین تأثیرات بهکارگیری استعاره در ادبیات و معماری کمک به فرآیند خلاقیت، وحدت بخشیدن به فرایندهای ذهنی به کمک نیروی تخیل و تقویت ناخودآگاه ذهنی است.

کلیدواژه ها

استعاره، نماد، کهن الگو، شعر فارسی، معماری معناگرا، تفکر خلاق

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.