مهدی بشیری - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه

پارامترهای مختلف اقلیمی و فیزیکی در میزان رواناب تولیدی از حوزه های آبخیز مؤثر هستند. در عمده طرح های آبخیزداری روش های مختلفی جهت برآورد حجم و ارتفاع رواناب خروجی از حوزه ها استفاده شده که همگی بر اساس ورودی های مختلف اقلیم و فیزیوگرافی حوزه استوارند. یکی از روش های نوین داده کاوی که جهت دسته بندی پارامترهای ورودی متعدد در مدل ها به کار می رود الگوریتم جنگل تصادفی است. پژوهش حاضر تلاش نموده با الگوریتم مذکور، 12 پارامتر اقلیمی و فیزیکی مؤثر بر رواناب حوزه غرب و جنوب غرب گناباد با 32 زیرحوزه را ارزیابی و دسته بندی نماید. جهت انجام، ارتفاع رواناب برآوردی با سه روش دپارتمان آبیاری هند، بارلو و ICAR نیز محاسبه و به عنوان متغیر هدف لحاظ گردید. نتایج نشان داد که متغیرهای مذکور در بخش مدلسازی (24 زیرحوزه) توانستند به ترتیب بیش از 77%، 86% و 77% از واریانس کل را در روش های مذکور لحاظ نمایند و ضریب تبیین در بخش آزمایش مدل ها (8 زیرحوزه) در هر سه روش نیز در حد قابل قبولی به دست آمد. از بین پارامترهای اقلیمی، دما و تبخیر و تعرق و از بین متغیرهای فیزیکی نیز مساحت و ارتفاع حوزه موثرترین پارامترها بر رواناب به دست آمدند.

داده کاوی، فیزیوگرافی، رواناب، حوزه غرب و جنوب غرب گناباد