رضا حسین پور - استادیار دانشگاه جامع امام حسین (ع)

در دین مبین اسلام تربیت و آموزش و به تبع آن برنامه ریزی آموزشی و درسی بر اساس مکتب و نیازهای مسلمانان و جامعهاسلامی تنظیم می شود. پیشرفت علم و دانش در جامعه اسلامی و حتی توسعه آموزه های دینی هم مرهون پیشرفت های حوزهتعلیم و تربیت و برنامه ریزی سنجیده و دقیق بوده است. از نقطه نظر تربیت و آموزش اسلامی، موادی را باید در برنامه درسیگنجاند که فرد را برای بهره مندی از یک زندگی سالم آماده نماید یعنی او بتواند استعدادهایش را ظاهر نموده و به کار اندازدو نیازهای فردی و اجتماعی را به موقع و به شکل مطلوب تامین کند. این مقاله با هدف ارائه مبانی مورد نیاز برای برنامهریزی آموزشی و درسی در نظام تعلیم و تربیت اسلامی ارائه شده است. سوال اصلی این تحقیق این است که یک نظامتربیت و آموزش مبتنی بر آموزه های دینی با توجه به ویژگی ها و اهدافی که دنبال میکند، برای برنامه ریزی آموزشی ودرسی باید از چه مبانی دینی، فلسفی و علمی پیروی کند تا برنامه های آموزشی و درسی اهداف مورد نظر در این نظام راتامین نماید. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی و از جمله تحقیقات کیفی- اکتشافی است. جامعه مورد مطالعه پژوهش شامل منابع علمی از قبیل کتب، مقالات علمی، پایان نامه ها و منابع اینترنتی می باشد. در اینتحقیق پس از گردآوری اطلاعات با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای، منابع اینترنتی و بررسی های اسنادی مبانی، ابعا ومولفه های برنامه ریزی آموزشی و درسی با رویکرد اسلامی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. در این راستا رویکرد اسلامی دربرنامه ریزی درسی و آموزشی از منابع مختلف استخراج و ارائه شد. در ادامه مبانی فلسفی شامل جهان بینی، معرفت شناسی،ارزش شناسی و انسان شناسی اسلامی و شیعی در برنامه ریزی آموزشی و درسی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. بخشدیگری از مبانی مورد نیاز برای برنامه ریزی آموزشی ودرسی مبانی علمی است که این بحث نیز در قالب مبانی اجتماعی،مبانی اقتصادی، مبانی سیاسی- امنیتی، مبانی فنی و مبانی روانشناختی در این مقاله مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و پیشنهاداتی برای بکارگیری آنها در نظام تعلیم و تربیت اسلامی ارائه گردید.

برنامه ریزی آموزشی، برنامه ریزی درسی، مبانی دینی، مبانی فلسفی، مبانی علمی، تعلیم و تربیت اسلامی