مدیریت سیلاب در واحدهای هیدرولوژیکی حوضه آبخیز (با تأکید بر ارائه ی روابط همبستگی برای تعیین مناسب دبی اوج، سیلاب)

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: دومین کنفرانس ملی مدیریت و مهندسی سیلاب با رویکرد سیلابهای شهری
  • کد COI اختصاصی: IFMC02_101
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 970
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مجتبی بیابانی میرکوهی

کارشناس ارشد رشته مهندسی عمران- مهندسی آب

رسول دانشفراز

دکترای مهندسی عمران- آب، استادیار دانشگاه صنعتی مراغه

امیراحمد دهقانی

دکترای مهندسی عمران- آب، استادیار دانشگاه منابع طبیعی استان گلستان

رضا احمدی

کارشناس ارشد رشته سازه های آبی، کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی استان گلستان

چکیده

مدیریت سیلاب به عنوان یکی از راهکارهای اساسی در پیشگیری از خسارات ناشی از سیلاب بوده که این مدیریت شامل روش های سازه ای و غیرسازه ای می باشد. شناخت پدیده و خسارت سیلاب از طریق برآورد دقیق و مبتنی بر اصول علمی و عملی، مقادیر دبی پیک سیلاب و واکنش حوضه های آبخیز در برابر عوامل اقلیمی امکان پذیر است. از آنجایی که اکثر حوضه های آبخیز کشور از لحاظ ایستگاه های آماربرداری دبی (ایستگاه هیدرومتری) دارای محدودیت می باشند، بنابراین در حوضه های آبخیز فاقد آمار، برآورد دبی پیک سیلاب از روش های تجربی بسیار معمول می باشد، که این روش ها با استفاده از خصوصیات فیزیکی حوضه های آبخیز (فیزیوگرافی) و اطلاعات اقلیمی انجام می پذیرد. در این تحقیق به جهت دستیابی به مقادیر مورد نظر و در نتیجه تدوین برنامه های جامع مدیریت سیلاب، با استفاده از اطلاعات فیزیوگرافی (از قبیل مساحت، طول ابراهه و زمان تمرکز) و مقادیر برآورد شده از برخی روش های تجربی (از قبیل فولر، کریگر، دیکن، SCS و استدلالی) به تحلیل رگرسیونی رابطه میان دبی های برازش شده با مشخصات فیزیوگرافی واحدهای هیدرولوژیکی در حوضه آبخیز قورچای رامیان پرداخته شده است. استفاده از معادله ی همبستگی جهت برآورد مقادیردبی پیک سیلاب یکی از روش های سریع و قابل اعتماد آماری بوده که بتوان در هر بازه مورد نظر در حوضه آبخیز بدان دست یافت و برنامه های مدیریت سیلاب را بر آن اساس تدوین نمود. نتایج حاصل از این تحقیق شامل، ارائه روابط همبستگی به عنوان برازشی خطی از روابط تجربی موجود با استفاده از مشخصات فیزیوگرافی از واحدهای هیدرولوژیکی در حوضه آبریز مورد مطالعه، می باشد. پس از بررسی انواع روابط رگرسیونی (دوگانه و چندگانه)، نتایج نشان می دهد که مدل رگرسیون خطی بر اساس مشخصات فیزیوگرافی منطقه با ضریب همبستگی بیش از 0/98 و خطای نسبی حدود 6 درصد تخمین مناسبی از حداکثر دبی پیک سیلابی در منطقه مورد مطالعه بوده و جایگزین مناسبی برای روش های تجربی موجود در برآورد دبی حداکثر سیلابی می باشد. مهمترین عامل در مدیریت سیلاب پیش بینی بزرگی و حجم سیلاب می باشد که می توان با استفاده از این روابط همبستگی اقدام به محاسبه بزرگی سیل و در نتیجه اقدام به مدیریت سیل در هر بازه از حوضه مورد نظر نمود، با توجه به اینکه بیشتر شهرها در خروجی حوضه های آبخیز (با توجه به وجود آب مناسب) قرار گرفته اند با برآورد دقیق میزان سیلاب بالادست شهرها و اتخاذ راهکارهای کنترلی مناسب می توانیم میزان خسارت ناشی از سیلاب در شهرها را به میزان قابل توجهی کاهش دهیم.

کلیدواژه ها

سیلاب، روابط همبستگی، روابط تجربی، مدیریت سیلاب و دبی اوج سیل

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.