حسام قدوسی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، ایران
فرشته ملکشی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، ایران

آب از مهمترین نهاده های توسعه پایدار در جهان محسوب میشود و بخش کشاورزی مهمترین مصرف کننده این نهاده است. با توجه به پراکنش ناهمگون منابع آب از نظر زمانی و مکانی، توزیع متفاوت جمعیت و نیز منابع و نهاده های تولید، ارائه و اجرای راهکارها و برنامه های مختلف فنی و مدیریتی، برای نیل به توسعه پایدار و مقابله با بحران آب که در راستای آن بحران مواد غذایی ایجاد میگردد، امری اجتناب ناپذیر است (مادح خاکسار و دهانزاده، 1385). مدیریت و ارزیابی صحیح یک شبکه آبیاریو زهکشی تابع عوامل متعدد سازه ای، مدیریتی و هیدرولیکی بوده و لذا ارائه راهکارهای مدیریتی مناسب بدون شبیه سازی آن تقریباً امکانناپذیر است. امروزه با پیشرفت در زمینه کامپیوتر، مدلهایی توسعه داده شده اند که با آنها میتوان عملکرد یک سیستم آبیاری و زهکشی را تحت شرایط طراحی خاص و سناریوهای مختلف مدیریتی بررسی نمود. از جمله این مدلها، مدل هیدرودینامیکی Canalman میباشد که توسط مرکلی تهیه شده است(مرکلی، 11997). در این تحقیق کانال L6 از شبکه آبیاری قزوین انتخاب شده و در دو حالت بهره برداری با استفاده از دریچه های کشویی ساده و نیرپیک با کمک مدل هیدرودینامیکی Canalman شبیه سازی گردید. با تعیین احجام تلفات و شاخصهای بهره برداری در شرایط تغییر نیاز کانال، عملکرد دریچه ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از دریچه های آبگیر نیرپیک اهمیت بسزایی در کاهش تلفات و افزایش بهره وری آب در شبکه های آبیاری و زهکشی دارند.

بهره وری آب، شبکه آبیاری قزوین، مدل هیدرودینامیکی Canalman