محمدمهدی مولایی - دانشجوی سابق دکتری آینده پژوهی دانشگاه تهران

کثرت تفاوت ها و پیچیدگیهای روش ها و تکنیکهای آینده پژوهی و آینده نگاری ضرورت سازماندهی آنها برای رسیدن به درک و شناخت مناسبتر را نشان میدهد برای سازماندهی روشها و تکنیکهای اینده پژوهی تعدادی ازآینده پژوهان صاحبنظر درحوزه روش شناسی الگوهایی ارایه کرده اند دراین مقاله انواع متفاوت الگوهای سازماندهی روشها و تکنیکهای آینده پژوهی و آینده نگاری معرفی خواهند شد پنج الگوی کلاسیک رافائل پوپر جوزف ووروس /میکاآلتونن و مارکوس ویناری دراین مقاله معرفی و مقایسه شده اند درالگوی کلاسیک مبنای سازماندهی کمی - کیفی بودن و اکتشافی هنجاری بودن است و خروجی الگو جدول دسته بندی روشها است درالگوی رافائل پوپر مبنای سازماندهی خبره محور - تعاملی بودن و خلاقیت محوری شواهد محوری بودن است و خروجی الگو الماس روشها است الگوی جوزف ووروس دومحور تکاملی انقلابی بودن و عمق سطح تحلیل را مبنای سازماندهی قرارداده است و خروجی الگو نوع شناسی روشها است میکاآلتونن درالگویش دومحور طبیعت درک سیستم و ابزار کنترل سیستم را مبنا قرارداده و دسته بندی نواحی چهارگانه را به عنوان خروجی ارایه میکند درالگوی مارکوس ویناری نیز مبنای سازماندهی کاربرد روشها درمراحل پژوهش است دراینجا ویژگیهای هرالگو و مبنایی که برای سازماندهی روشها و تکنیکهای آینده پژوهی استفاده میشود موردتوجه قرارخواهد گرفت و براساس آن انواع روشها دسته بندی می شوند درانتها این الگوهای متفاوت باهم مقایسه خواهند شد تا تفاوت ها و شباهتهای هرکدام مشخص شود توسعه الگوهای سازماندهی روش شناختی به شناخت بهترجایگاه و کارکرد روشها و تکنیکها درآینده پژوهی منجر خواهد شد تا درنهایت آینده پژوهان بتوانند درمطالعاتشان مجموعه روشها و تکنیکها را به درستی انتخاب و ازآنها استفاده کنند

تکنیکهای آینده پژوهی ، روشهای آینده پژوهی ، روش شناسی آینده پژوهی ، روش شناسی آینده نگاری